مدل سازی برخی شاخص های موثر اقلیمی ایستگاه سینوپتیک اردبیل به منظور مدیریت بحران های طبیعی

در این مقاله، تغییرات زمانی 12 متغیر موثر اقلیمی ایستگاه سینوپتیک اردبیل طی سال های 1976 تا 2005 با بهره گیری از مدل های خانواده ی آریما مدل سازی شدند. بررسی نمودارهای دنباله ی سری هر یک از متغیرها، نوسانات بسیاری را در آن متغیرها نشان داد. به همین دلیل و برای ایستا شدن متغیرها برای مدل سازی، داده ها تفاضلی شدند. سپس آزمون کولموگروف اسمیرنف برای باقی مانده های تفاضلی شده انجام شد. نتایج این آزمون برای همه متغیرها با اطمینان 0.95، فرض نرمال بودن باقیمانده های مدل را تایید کردند. مدل سازی در سه مرحله و به شکل گام به گام برای برازش بهترین مدل برای هر یک از متغیرها صورت گرفت. نتایج مدل مرتبه ی 2 آتورگرسیو و مدل مرکب (p ,q)، به دلیل پایین بودن ضریب احتمال همگنی مورد تردید بود و به همین دلیل، مدل نهایی برازش اجرا گردید که علاوه بر اتورگرسیو و میانگین متحرک، از تفاضل هم بهره گرفته شد. نتایج حاصل برازش مدل نهایی با ضریب احتمال قابل قبولی در همه ی متغیرها همراه بود. در برخی از پارامترها مدل نهایی با هم شبیه بوده که نشانگر یک روند مشخص و هماهنگ در روند تغییرات این متغیرها می باشد. بعضی از متغیرها از جمله سرعت تندبادهای سالانه و درجه روز گرمایش، دارای روندِ نامشخص تر و با نوسان تری در طول دوره آماری بودند. نتایج مدل نهایی نشان داد که متغیرهای روزهای گرد و غباری، روزهای با حداکثر درجه حرارت صفر و زیر صفر، روزهای با حداقل درجه حرارت صفر و زیر صفر، روزهای برفی یا تگرگ ریز و روزهای رگبارهای تندری از مدل (2، 2، 2) برخوردار هستند و متغیرهای میانگین حداکثر درجه حرارت روزانه و بیش ترین بارش روزانه نیز از مدل (3، 4، 2) تبعیت می کنند.