تعیین شدت و تداوم دوره‌های خشکسالی هیدرولوژیک جریان با استفاده از روش power laws analysis در رودخانه‌های حوزه آبخیز گرگانرود

پایش و پیش بینی خشکسالی هیدرولوژیک و تعیین دقیق زمان شروع و تداوم آن، اهمیت ویژه ای در مدیریت منابع آبی و برنامه ریزی جهت کاهش اثرات مخرب خشکسالی دارد. در پژوهش حاضر خصوصیات خشکسالی هیدرولوژیک در سری های زمانی دبی روزانه 20 ایستگاه هیدرومتری در استان گلستان مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. در این تحقیق، شروع و پایان دوره های کم آبی و پرآبی، میانگین دبی، دبی موثر و حد آستانه محاسبه و سپس تعداد دنباله ها در توالی وقوع دوره های کم آبی و پرآبی در دوره های 1 تا 30 ماهه مشخص گردید. براساس نتایج استفاده از روش تحلیل تابع توانی (power laws analysis)، الگوهای شدت و تداوم دوره های ماهانه خشکسالی هیدرولوژیک مشخص شد. نتایج نشان داد که بین شدت وقوع و تداوم رابطه عکس وجود دارد. بیش ترین مقدار شیب دوره کم آبی در ایستگاه نوده (0/26) مشاهده شده در حالی که ایستگاه رامیان با شیب خط (0/28) بیش ترین شدت دوره پرآبی را در بین ایستگاه های منطقه مورد مطالعه تجربه نموده است. به عبارتی در ایستگاه نوده، وقوع کم آبی و در ایستگاه رامیان، وقوع پرآبی دارای رژیم پایدارتری است. هم چنین، بیش ترین تداوم در دوره های کم آبی و پرآبی مربوط به ایستگاه های آق قلا (32/89) و بصیرآباد (16/29) در پایین دست رودخانه بوده که بیانگر متوسط تداوم با حداکثر احتمال وقوع در ایستگاه های مذکور است. نزدیکی پراکندگی نقاط به خط مستقیم و خطوط نزدیک یا موازی بدون تقاطع نشان داد که دوره های پرآبی و کم آبی در حوزه آبخیز گرگانرود دارای یک رژیم همگن بوده و تغییرات زمانی در آن ها چندان قابل ملاحظه نیست. تحلیل دوره های کم آبی و پرآبی با استفاده از روش تحلیل تابع توانی (power laws analysis) در ایستگاه های مختلف حوزه گرگانرود، امکان تعیین رژیم دبی جریان، شدت و تداوم دوره های کم آبی و پرآبی را فراهم نموده است.