مقایسه‌ عناصر ابرداده‌ای و زبان نشانه‌گذاری فرامتن در پیشینه‌های بازیابی شده از پایگاه‌های اطلاعاتی تخصصی پزشکی ایران و جهان

هدف: عناصر ابرداده‌ای دابلین‌کور و مجموعه ابرنشانه‌های زبان نشانه‌گذاری فرامتن موجود در رکوردهای حاصل از پایگاه‌های اطلاعاتی تخصصی پزشکی ایران و جهان مقایسه شده اند.روش/ رویکرد پژوهش: فیلدهای موجود در صفحات جست وجوی پایگاه‌های اطلاعاتی پزشکی pubmed، medline ovid، md consult ، medline plus، iranmedex و pars medline ایران و جهان، و سپس رکوردها مربوطه از لحاظ کاربرد عناصر ابرداده‌ای بررسی شدند. فیلدهای ابرداده‌ای موجود برای جست وجوی منابع اطلاعاتی در پایگاه‌های اطلاعاتی تخصصی پزشکی ایران و جهان، و نیز عناصر ابرداده‌ای به کاررفته در منابع موجود در پایگاه‌های اطلاعاتی تخصصی پزشکی ایران و جهان مقایسه شدند. از روش تحلیل محتوا برای بررسی عناصر ابرداده‌ای به کاررفته در رکوردهای بازیابی شده و همچنین از روش‌های آماری توصیفی و آزمون‌های همبستگی متغیرها برای تجزیه و تحلیل داده‌ها استفاده شده است. یافته‌‌ها: از عناصر ابرداده‌ای دابلین‌کور و ابرنشانه‌های زبان نشانه‌گذاری فرامتن در صفحات بازیابی شده بسیار کم است. همچنین اغلب ابرنشانه‌های مشاهده شده عناصری بودند که در طراحی پایگاه اطلاعاتی به کار رفته بودند و پایگاه اطلاعاتی در سازماندهی رکوردهای خود به این عناصر توجهی نداشته است. این امر در همه پایگاه‌های اطلاعاتی به جز پایگاه اطلاعاتی medline plus مشاهده شد و تنها در پایگاه اطلاعاتی medline plus عناصر ابرداده‌ای دابلین‌کور وجود داشت. این عناصر عبارتند از: عنوان، موضوع، ناشر، تاریخ، نوع، شناسگر، زبان، رابطه. همچنین، در مدارک بازیابی شده از پایگاه‌های اطلاعاتی پزشکی تخصصی همه ابرنشانه‌های زبان نشانه‌گذاری فرامتن به جز عنصر حق مولف به کار رفته بود. بیشترین میزان کاربرد این عناصر مربوط به عناصر عنوان، نوع منبع، توصیف، پدیدآور، روبوت و کلیدواژه است. بیشترین تعداد فیلد ابرداده‌ای مربوط به پایگاه اطلاعاتی pubmed و کمترین تعداد مربوط به پایگاه اطلاعاتی medline plus بود. فرضیه پژوهش مبنی بر وجود ارتباط معنی‌دار بیـن عناصر ابرداده‌ای موجود در منابع اطلاعاتی و فیلدهای ابرداده‌ای موجود برای جست وجوی منابع اطلاعاتی در پایگاه‌های اطلاعاتی تخصصی پزشکی ایران و جهان، براساس آزمون مجذور کای تایید شد. نتیجه‌گیری: فیلدها و عناصر ابرداده‌ای در پایگاه‌های اطلاعاتی پزشکی ایران و جهان بسیارکم و نامناسب به کار رفته اند؛ درحالی که هرچه فیلدها و عناصر ابرداده‌ای بیشترگسترش یابند، جست وجو و بازیابی رکوردهای دقیق‌تر با نیاز کاربران بیشتر امکان‌پذیر خواهد شد. در پایگاه‌های اطلاعاتی پزشکی ایران توجه کمتری به این عناصر در بازیابی اطلاعات شده است.