تاثیر استفاده از مستندسازی مشارکتی بر کیفیت رکوردهای کتاب‌شناختی

هدف: مستندسازی مشارکتی بخشی از فرایند فهرست‌نویسی مشارکتی است که با همکاری چند کتابخانه صورت می‌پذیرد. در این روش کتابخانه‌ها از مستندات ساخته‌شده توسط کتابخانه‌های همکار استفاده می‌کنند و از ساختن مستندات تکراری پرهیز می‌کنند. استفاده از این روش در استفاده از نیروی انسانی متخصص و نیز هزینه‌های کنترل کتاب‌شناختی در کتابخانه‌ها می‌کاهد و به آن‌ها کمک می‌کند تا از اطلاعات فهرست‌نویسی کتابخانه‌های دیگر استفاده کنند. کنترل کتاب‌شناختی مجموعه‌ای از فرایندها و رویه‌ها برای تنظیم و ثبت شکل‌های مختلف شناسه‌های مستند در رکوردهای کتاب‌شناختی است. به‌طوری‌که نقاط دسترسی به رکوردهای کتاب‌شناختی به‌صورت قراردادی تنظیم می‌شوند. زمانی که فهرست‌نویسان کار مستندسازی را انجام می‌دهند درواقع، در حال ایجاد مستندات از طریق شناسایی و اعتباربخشی به شناسه‌های کنترل‌شده یا مستندسازی شدۀ نقاط دسترسی هستند. هدف از این پژوهش، سنجش تاثیر استفاده از مستندسازی مشارکتی بر کیفیت رکوردهای کتاب‌شناختی با استفاده از نظرات متخصصان فهرست‌نویسی و مستندسازی بود.روش: پژوهش حاضر از نوع کاربردی و روش آن پیمایشی تطبیقی بود. برای بررسی یافته‌ها، از آمار استنباطی استفاده شده‌است. ابزار پژوهش پرسشنامه‌ای بود که توسط پژوهشگران طراحی شد و روایی و پایایی آن بررسی و تایید شد. برای تایید روایی این پرسشنامه از نظرات 5 متخصص در حوزۀ فهرست‌نویسی استفاده شد. برای سنجش پایایی آن نیز آزمون آلفای کرنباخ به کار برده‌شد. جامعۀ پژوهش، متخصصان فهرست‌نویسی و مستندسازی بودند که با توجه به تخصص و تجربۀ خود امکان پاسخ‌دهی به پرسشنامه را دارا بودند. پرسشنامه به‌صورت آنلاین طراحی شد و در اختیار 100 نفر فهرست‌نویس و مستندساز قرار گرفت که تعداد 87 نفر به پرسشنامه پاسخ دادند. پاسخ‌های به‌دست‌آمده از پرسشنامه با استفاده از آزمون آماری t تک متغیر مورد آزمون قرارگرفته و تحلیل گردید.یافته‌ها: استفاده از روش‌های مختلف مستندسازی، استفاده از دانش متخصصان سازمان‌دهی کتابخانه‌های بزرگ، یکدست‌سازی اطلاعات مستند در فرایند مستندسازی مشارکتی توسط کتابخانۀ ملی و مشارکت متخصصان سازمان‌دهی کتابخانه‌های بزرگ در انجام کار مستندسازی مشارکتی به‌عنوان یک کارگروهی، به‌مثابۀ ویژگی‌های مستندسازی مشارکتی در نظر گرفته‌شده‌اند. همچنین سه ویژگی دقت، صحت و کامل بودن اطلاعات، مشخصه‌هایی هستند که برای کیفیت رکوردهای کتاب‌شناختی مدنظر قرارگرفته‌اند. به دلیل اینکه مقدار t به‌دست‌آمده برای همۀ گویه‌ها از مقدار t جدول بحرانی (1/96) بزرگ‌تر بود، بنابراین در پاسخ به پرسش اصلی پژوهش مبنی بر تاثیر مستندسازی مشارکتی بر کیفیت رکوردهای کتاب‌شناختی، می‌توان اذعان نمود که مستندسازی مشارکتی بر دقت، صحت و کامل بودن اطلاعات رکورد کتاب‌شناختی تاثیر مثبت و معناداری دارد.نتیجه‌گیری: نتایج پژوهش حاضر نشان داد که استفاده از روش مستندسازی مشارکتی بر کیفیت رکوردهای کتاب‌شناختی تاثیر مثبت دارد و باعث ارتقاء سطح کیفی رکوردها می‌شود. براساس یافته‌های این پژوهش، استفاده از مستندسازی مشارکتی بر ویژگی‌های دقت، صحت و کامل بودن اطلاعات رکوردهای کتاب‌شناختی تاثیر مثبت دارد.

the effect of using cooperative authority file generation on the quality of bibliographic records

purpose: cooperative authority file generation is a part of the cooperative cataloguing process that takes place with the cooperation of several libraries. in this method, libraries use authority files created by cooperating libraries and avoid creating duplicate authority files. the use of this method reduces the use of expert human resources as well as the costs of bibliographic control in libraries and helps them to use the cataloging information of other libraries. bibliographic control is a set of processes and procedures for setting and recording different forms of authority files’ identifiers in bibliographic records. so that access points to bibliographic records are set by contract. when catalogers do the work of documentation, they create documentation by identifying and validating the controlled or documented identifiers of access points. this research aimed to investigate the effect of using cooperative authority file generation on the quality of bibliographic records using the opinions of cataloging and authority file generation experts.methods: the current research was applied and its method was a comparative survey. inferential statistics have been used to check the findings. the research tool was a questionnaire designed by researchers, its validity and reliability were checked and confirmed. to verify the validity of this questionnaire, the opinions of 5 experts in the field of cataloging were used. in addition, cronbach’s alpha test was used to measure its reliability. the research community is cataloging and authority file generation specialists who can answer the questionnaire due to their expertise and experience. the questionnaire was designed online and was given to 100 catalogers, of which 87 people responded to the questionnaire. the responses obtained from the questionnaire were tested and analyzed using the single-variable t-test.findings: the use of different authority file generation methods, the use of the knowledge of specialists of large libraries, the uniformity of authority file information in the process of cooperative authority file generation by the national library, and the participation of specialists in the knowledge organization of large libraries in performing cooperative authority file generation as a working group, are considered as the characteristics of cooperative authority file generation have taken. also, the three characteristics of accuracy, correctness, and completeness of information are the characteristics that are considered for the quality of bibliographic records. because the t value obtained for all items was bigger than the t value of the critical table (1.96), so in response to the main question of the research about the effect of cooperative authority file generation on the quality of bibliographic records, it can be acknowledged that cooperative authority file generation has an effect on accuracy, correctness and the completeness of bibliographic record information has a positive and significant effect.conclusion: this research showed that the cooperative authority file generation method use has a positive effect on the quality of bibliographic records and improves the quality level of records. based on the findings of this research, the use of cooperative authority file generation has a positive effect on the accuracy, correctness, and completeness of information in bibliographic records.