موانع کارآفرینی دانشگاهی و تجاری‌سازی دانش در رشتۀ علم اطلاعات و دانش‌شناسی

هدف: وضعیت نابسامان اقتصادی و کاهش فرصت‌های شغلی، از جمله عواملی هستند که در کنار عوامل دیگر، دانشگاه‌ها را به سمت کارآفرینی دانشگاهی و تجاری‌سازی دانش سوق داده است. با این حال، شواهد نشان می‌دهد موانع زیادی بر سر راه کارآفرینی دانشگاهی به‌ویژه در برخی رشته‌ها قرار دارد. شناسایی موانع پیش ‌روی کارآفرینی دانشگاهی و تجاری‌سازی دانش، اولین گام در جهت توسعۀ آن است. بر این پایه، هدف پژوهش حاضر شناسایی موانع کارآفرینی دانشگاهی و تجاری‌سازی دانش در رشتۀ علم اطلاعات و دانش‌ شناسی بود.روش: پژوهش حاضر از نوع کاربردی بود که با استفاده از روش کیفی گرندد تئوری انجام شد. جامعۀ آماری پژوهش حاضر، اعضای هیئت علمی رشتۀ علم اطلاعات و دانش‌شناسی دانشگاه‌های دولتی ایران بودند که اعضای نمونه با روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شدند. مبنای انتخاب اعضای نمونه این بود که دارای حداقل 5 سال سابقۀ کاریِ هیئت علمی باشند و همچنین در حوزه‌های مرتبط با کارآفرینی دارای سوابق علمی باشند. برای گردآوری داده‌ها از مصاحبۀ نیم‌ساختاریافته استفاده شد. فرآیند انجام مصاحبه‌ها تا رسیدن به اشباع نظری بعد از مصاحبه با 16 نفر از اعضای هیئت علمی ادامه پیدا کرد. به لحاظ مرتبۀ علمی 4 نفر از اعضای نمونه در مرتبۀ استاد و 7 نفر دانشیار و 5 نفر استادیار بودند. یافته‌ها: با تحلیل داده‌های حاصل از مصاحبه‌ ها، تعداد 90 کد اولیه شناسایی شدند. این کدها در قالب 12 مقولۀ فرعی و 3 مقولۀ اصلی دسته بندی شدند. موانع کارآفرینی دانشگاهی در رشتۀ علم اطلاعات و دانش‌شناسی در سه دسته عوامل کلان، دانشگاهی و فردی قرار گرفت. موانع کلان بیانگر چالش‌ها و مشکلاتی بود که در کل کشور وجود داشت و شامل 4 مقولۀ عوامل اقتصادی، عوامل سیاسی، عوامل فرهنگی و عوامل راهبردی بود. موانع دانشگاهی بیانگر چالش‌ها و مسائلی بود که در درون دانشگاه‌ها وجود داشت و از 4 مقولۀ فرعی ساختار دانشگاه‌ ها، آیین‌ نامه‌ ها و قوانین دانشگاهی، آموزش‌ های دانشگاهی و محتوای رشته تشکیل شده بود. موانع فردی نیز بیانگر ویژگی‌ها و ضعف‌هایی بود که در افراد وجود داشت و 4 مقولۀ فرعی، شامل مهارت ‌های علمی، مهارت ‌های ارتباطی، مهارت ‌های روانشناختی و مهارت ‌های کارآفرینی بود.نتیجه‌گیری: پژوهش حاضر با مطالعۀ دیدگاه اعضای هیئت علمی رشتۀ علم اطلاعات و دانش‌شناسی، مهم‌ترین موانع کارآفرینی و تجاری ‌سازی دانش در رشتۀ علم اطلاعات و دانش‌شناسی را شناسایی کرده است. اگرچه برخی از موانع کارآفرینی دانشگاهی فراتر از اختیار اعضای هیئت علمی و متخصصان رشته است اما با تقویت و سرمایه‌گذاری در مواردی که تحت کنترل آن‌ها است می‌توان به سمت کارآفرینی دانشگاهی حرکت کرد. در مجموع، یافته‌ های این پژوهش می ‌تواند به برنامه‌ ریزی بهتر برای افزایش کارآفرینی دانشگاهی و تجاری‌ سازی دانش و رفع موانع و کاستی ‌های آن کمک کند.

obstacles of academic entrepreneurship and commercialization of knowledge in the field of knowledge and information science

purpose: the poor economic situation and the reduction of job opportunities have pushed universities towards academic entrepreneurship and commerciali-zation of knowledge. nevertheless, the evidence shows there are many obstacles in the way of academic entrepreneurship, especially in some disciplines. identifying obstacles to academic entrepreneurship is the first step toward its development. therefore, the purpose of the current research was to identify the obstacles to academic entrepreneurship in the field of knowledge and information science.methods: the current research was of an applied type which was conducted using the qualitative method of ground theory. the research community was the knowledge and information science faculty members at iran’s governmental universities. the sample members were selected by purposive sampling method. the basis for selecting the sample members was that they have at least five years of work experience as faculty members and have scientific records in fields with entrepreneurial orientation. a semi-structured interview was used to collect data. the interview processes continued until reaching theoretical saturation after interviewing 16 faculty members. regarding academic rank, 4 of the sample members were professors, 7 were associate professors, and 5 were assistant professors.findings: by analyzing the interview data, 90 primary codes were identified, and these codes were categorized into 12 sub-categories and three main categories. macro obstacles, academic obstacles, and individual obstacles were the three main categories that hinder entrepreneurship and commercialization of knowledge in the field of knowledge and information science from the point of view of faculty members. major obstacles were formed from 4 categories: economic factors, political factors, cultural factors, and strategic factors. academic barriers consist of 4 sub-categories: university structure, university regulations and rules, university education, and course content. individual obstacles also include 4 subcategories: scientific skills, communication skills, psychological skills, and entrepreneurial skills.  conclusion: the present research has identified the most important obstacles to entrepreneurship and commercialization of knowledge in the field of knowledge and information science by studying the views of faculty members in the field of knowledge and information science. although some obstacles to academic entrepreneurship, such as macro obstacles, are beyond the authority of faculty members and experts, by strengthening and investing in things that are under their control, such as individual obstacles, they can move towards academic entrepreneurship. generally, the findings of this research can help in better planning for increasing academic entrepreneurship and commercialization of knowledge and removing its obstacles and shortcomings.