رفتار اطلاع‌یابی زندگی روزمره (الیس) با تاکید بر اقوام و اقلیت‌ها: مرور نظام‌مند

هدف: شناسایی وضعیت پژوهش‌های انجام‌شده در زمینه رفتار اطلاع‌یابی زندگی روزمره، تعیین شکاف(های) پژوهشی، تعیین مولفه‌ها و مولفه‌های فرعی مورد توجه، روش‌شناسی پژوهش‌ها و توزیع مکانی پژوهش‌هاست.روش پژوهش: پژوهش از نظر هدف کاربردی، ومبتنی بر مرور نظام‌مند و براساس استاندارد پریزماست. پژوهش‌های مرتبط در 11 پایگاه ملی و 5 پایگاه اطلاعاتی خارجی بین سال‌های 1995 تا 2021 و در ایران 1391 تا 1399 جست‌وجو و استخراج شد. با درنظرگرفتن معیار‌های ورودی وخروجی، 25 منبع پژوهشی، اعم از مقاله پژوهشی نشریات و پایان‌نامه‌ها شناسایی و بررسی شدند.یافته‌ها: کانال‌های اطلاعاتی و ارتباطی، نیازهای اطلاعاتی، و چالش‌های دستیابی به اطلاعات مهم‌ترین مولفه‌ها بودند. زیرمولفه‌ها عبارت‌اند از: کتاب، مجله، روزنامه، رادیو، ماهواره، اینترنت، شبکه‌های اجتماعی مجازی، خانواده و اقوام، دوستان، بزرگان و شیوخ و ریش‌سفیدان و کتابخانه‌ها. مولفه‌های فرعی نیازهای اطلاعاتی عبارت‌اند از: آموزشی، فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی، مذهبی، بهداشتی و درمانی، آب‌وهوا، حمل‌ونقل، ورزش و تغذیه، وآداب‌ورسوم. چالش‌های دستیابی به اطلاعات عبارت‌اند از: صعب‌العبوربودن راه‌ها و حمل‌ونقل، زیرساخت‌های ارتباطی و اطلاعاتی، نداشتن دسترسی به مراکز بهداشت و درمان، مشکلات زبانی، و سایر چالش‌ها. روش پیمایشی در ایران (57%) و جهان (55%) بیشترین و روش‌های پدیدارشناسی و قوم‌نگاری کمترین کاربرد را داشته‌اند. ابزار پرکاربرد پژوهش در ایران پرسش‌نامه و در جهان مصاحبه بوده است. جامعه  بررسی‌شده پژوهش‌ها در ایران عبارت‌اند از: اقوام و عشایر و ایل (42%)، اقلیت (14%)، معلمان، کارگران و سایر کارکنان (28%) و بزرگ‌سالان (14%)؛ اما پژوهشی درمورد کودکان، روحانیون، جوانان و نوجوانان، و سالمندان یافت نشد. جامعه بررسی‌شده پژوهش‌ها در جهان عبارت‌اند از: روحانیون (5%)، اقلیت‌ها و مهاجران (27%)، جوانان و نوجوانان (16%)، سالمندان (5%)، دانشجویان، معلمان، کارگران و سایر کارکنان (28%) و بزرگ‌سالان (27%) است. از نظر جغرافیایی بیشتر پژوهش‌ها در آمریکا و استرالیا انجام شده بود.نتیجه‌گیری: : توجه به رفتار اطلاع‌یابی زندگی روزمره در ادبیات پژوهشی سطح جهانی افزایش یافته است. هدف گستره وسیعی از مطالعات کانال‌های اطلاعاتی و ارتباطی مانند شبکه‌های اجتماعی مجازی، توجه به نیازهای اطلاعاتی اقلیت‌ها، گروه‌های قومی و تمرکز بیشتر بر متغیرهای فردی است. با این حال، تحقیقات کمی در مورد تاثیر سرمایه اجتماعی-اقتصادی، فرهنگی و مصرفی بر رفتار اطلاع‌یابی زندگی روزمره در عشایر، مهاجران و سایر گروه ها وجود دارد. در ایران منابع اطلاعاتی، ابزارها، فناوری ها و کتابخانه ها در رفع نیازهای اطلاعاتی ایلات و عشایر موفق نبوده اند. در سطح جهانی، بهره‌مندی از روش‌های تحقیق کیفی، نظریه‌پردازی در این حوزه را تسهیل کرده است، در حالی که در ایران تکیه بر تکنیک‌های کمی مانع از تولید نظریه‌ها شده است. همانطور که در تحقیقات خارج از ایران مشاهده می شود، با توجه به گستردگی، چندبعدی و پیچیدگی رفتار اطلاعاتی، لازم است کارشناسان رفتار اطلاع یابی به تحقیقات بیشتر ادامه دهند. زندگی روزمره در دوره کنونی منجر به انجام پروژه های تحقیقاتی کیفی و فردی با روش های ترکیبی می شود.

Everyday Life Information Seeking (ELIS) with Emphasis on Ethnicities and Minorities: A Systematic Review

Purpose: Examining previous research in the field of informationseeking regarding daily rapid access behavior patterns, determining the research gaps, components and subcomponents of interest, research methodology and spatial distribution of the existing body of research.Methods: This systematic review is based on Prism standard. The related research were probed and extracted from 11 national databases from 2012 to 2020 and 5 noneIranian from 1995 until 2021. Considering the input and output criteria, 25 research sources, including journal articles and dissertations, were identified.Findings: Information and communication channels, information needs, and challenges in accessing information are the most important issues addressed. The subcomponents of the investigated topics included books, magazines, newspapers, radio, satellite, internet, virtual social networks, family, relatives, friends, elders and libraries. Information needs included education, culture, economy, society, religion, health, climate, transportation, sports, nutrition, and customs. Challenges in accessing information involved inaccessibility of transportation systems, communication and information infrastructure, health centers, as well as language problems. The research literarure empolyed both quantitative and qualitative with more attention to ethnography. Also, questionnaires, interviews and observations were used. The study population in Iran are Tribes (42%), minorities (14%), teachers and other employees (28%), adults (14%); unfortunately, no study on children, clerics, youth and adolescents, and the elderly is available. The study population in the world are clergy (5%), minorities and immigrants (27%), youth and adolescents (16%), the elderly (5%), students, teachers, workers and other staff (28%) and adults (27%). Research has been conducted in Iran, Australia, USA, New Zealand, Spain, China (Taiwan), Africa (Nigeria), Canada, Pakistan, and Finland.Conclusion: Attention to information behavior of everyday lifein the research literaure has intensified globaly. A wide range of studies have tageted information and communication channels, such as virtual social networks, paying attention to the information needs of minorities, ethnic groups, and focusing more on individual variables. However, there is little research addressing the impact of socioeconomic, cultural and consumption capital on the everyday life information seeking on nomads, immigrants and other groups. In Iran, information resources, tools, technologies, and libraries have not been successful in meeting information needs of tribes and nomads. At the global level, benefiting from qualitative research methodologies has facilitated theorising in the field, whereas in Iran relying on quantitative techniques has prevented generating theories. As can be seen in research outside of Iran, due to the extensive, multidimensionality and complexity of information behavior, it is necessary for information seeking behavior experts to continue further investigation. Everyday life in the current period leads towards qualitative and individual research projects with mixed methods