پیشنهاد الگوی تحلیل عاملی اطلاع‌رسانی مخاطرات طبیعی شهری ایران

هدف: ارائه الگوی اطلاع‌رسانی و اطلاع‌دهی برای آشنایی جامعه ایران با مخاطرات طبیعی مانند زلزله.روش: پرسش‌نامه محقق‌ساخته بین 184 نفر از مدیران ارشد جمعیت هلال‌احمر ایران، که به روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شدند، توزیع شد. شاخص‌های این پرسش‌نامه از 114 منبع منتشرشده بین سال‌های 1990 تا 2021 به دست آمده و با استفاده از روش فراترکیبی و تایید خبرگان تدوین شده است. 138 پرسش‌نامه تکمیل و دریافت شده است. روش آماری مبتنی بر مدل‌سازی و تحلیل مسیر براساس معادلات ساختاری با استفاده از نرم‌افزار اسمارت پی.ال.اس. بود. در مدل از شاخص میانگین واریانس استخراج‌شده یا روایی هم‌گرا استفاده ‌شده است. در این پژوهش برای ازبین‌بردن خطاهای اندازه‌گیری از روش پایایی ترکیبی استفاده ‌شده است.یافته‌ها: فرایند اطلاع‌رسانی در سه بخش (اطلاع‌رسانان، ابزار و رسانه‌ها، محتوای پیام اطلاع‌دهی) بررسی شده ‌است. معیارهای اطلاع‌رسانان شامل سازمان‌های مدیریت در سطح کشور، سازمان‌های مدیریت در سطح محلی، جامعه‌ مدنی و بخش خصوصی است. معیارهای ابزار و رسانه‌ها شامل انتشارات، عملکرد هنری، بازی‌ها و مسابقات، مواد صوتی و تصویری، منابع وب، رسانه‌های اجتماعی، سامانه‌های اطلاعات جغرافیایی و برنامه‌ کتاب درسی است. معیارهای محتوای پیام اطلاع‌دهی شامل فردی و خانوادگی، سازمان‌های حاکمیت ملی و محلی با بررسی جامع مخاطره‌ زلزله در سه موقعیت پیش از بحران، حین ‌بحران و پس ‌از بحران، براساس تحلیل عاملی اکتشافی بررسی ‌شده ‌است و درنهایت 34 شاخص در بخش اطلاع‌رسانان، 41 شاخص در بخش ابزار و رسانه‌ها و 56 شاخص در بخش محتوای پیام اطلاع‌دهی تایید‌ شد.نتیجه‌گیری: در بخش اطلاع‌رسانان نهاد ریاست جمهوری، وزارت کشور، وزارت راه و شهرسازی، وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌ها، سازمان صداوسیما، جمعیت هلال‌احمر، فرمانداری، نمایندگان مردم در مجلس، اعضای شورای شهر و شهرداری، روسای ادارات محلی، معتمدان محلی، سازمان‌های مردم‌نهاد، شورایاران در تمام موقعیت‌های بحران تایید قرار ‌گرفته‌اند، در بخش ابزار و رسانه‌ها، هوش مصنوعی و فضای ابری، پیام‌رسان‌ها) تلگرام، واتساپ،...)، نرم‌افزارهای کاربردی (اپلیکیشن‌ها)، سیستم‌های اطلاعاتی زلزله‌نگاری، سامانه‌های اطلاعات جغرافیایی(جی.آی.اس.)، نقشه‌ها و تصاویر ماهواره‌ای، سیستم‌های هشدار در هر سه موقعیت بحران تایید‌ شده‌اند. در محتوای پیام اطلاع‌دهی زلزله در معیار فردی و خانوادگی (تهیه کیف اضطراری 0/746 در پیش‌ازبحران، تعامل با سایر افراد محل سکونت 0/915 در حین ‌بحران، مهارت‌های زندگی و حل مسئله 0/910 پس از بحران) تایید شده‌اند و در معیار سازمان‌های مدیریت ملی و محلی (بررسی مشاغل و معیشت جامعه 0/655 در پیش‌ از بحران، سازمان‌دهی سازمان‌های مردم‌نهاد 721/ 0در حین ‌بحران و ارزیابی هشدار اولیه 0/743 پس از بحران) تایید ‌شده‌اند.

Proposing a Model of Factor Analysis for Natural Urban Hazards Information in Iran

Purpose: To provide a model for natural hazards information for urban areas in Iran such as earthquakesMethod: A researchermade questionnaire was circulated among184 senior managers of the Iranian Red Crescent Society selected by purposive sampling. Items of the questionnaire obtained from 114 sources published between 1990 and 2021, and compiled using metacombination method and expert approval.138 questionnaires were completed and received. The statistical method was modeling and path analysis based on structural equations using SMART (PLS) software. To determine the validity of the model, the extracted Average Variance Extracted (AVE) or convergent validity were calculated. Combined reliability method has been used to eliminate measurement errors.Finding: The information process is examined in three sections (ie. informants, tools media, and message content). Informants consist of management organizations at national and local levels, as well as the civil society and the private sector. Tools and media consist of publications, art performance, games and competitions, audio and video materials, web resources, social media, GIS, and textbooks. Message content include individuals and families, national and local government organizations with a comprehensive study of earthquake risk in three precrisis, during crisis and postcrisis situations, based on exploratory factor analysis. Finally, 34 indicators in the section Informants, 41 indicators in the tools and media section and 57 indicators in the content of the information message section approved.Conclusion:With regard to the informants section, Presidential Institution, Ministries of Interior, Roads and Urban Development, Communications and Information Technology, Municipalities and Villages Organization, Radio and Television Organization, Red Crescent Society, Governors Offices, MPs, city and municipal council members, heads of local departments, prominent locals, nongovernmental organizations, and councilors approved in all crises. With regard to tools and media, artificial intelligence and cloud space, messengers (Telegram, WhatsApp, etc.), applications, seismic information systems, Geographical Information Systems (GIS), maps and satellite imagery, warning systems have been approved in three crisis situations. Content was agreed to include emergency bag before crisis occurs (0.746), interaction with people during the crisis (0.915), life skills and problem solving (0.910) after the crisis. With regard to the criteria of national and local management organizations (survey of jobs and livelihood of the community 0.655 before the crisis, organization of NGOs during the crisis and 0.721 postcrisis initial warning assessment) approved.