شناسایی عوامل موثر در فرمول‌بندی عبارت جست‌وجو: مروری نظام‌مند

هدف: شناسایی مهم‌ترین عوامل موثر در فرمول‌بندی عبارت جست‌وجو از طریق مرور نظام‌مند متون و سپس دسته‌بندی‌ آن‌هاست.روش: پژوهش حاضر به شیوه‌ کیفی و به روش فراترکیب تحلیلی در شش گام انجام شد که عبارت‌اند از: تعیین واژه‌های کلیدی، ایجاد معیارهای شمول و حذف مقالات، جست‌وجو در پیشینه، استخراج فهرست الف، ب و ج، تحلیل توصیفی و تحلیل مضمون. در این راستا، براساس چرخه‌ جست‌وجو و با به‌کارگیری تعدادی کلیدواژه، که متخصصان تایید کرده‌اند، پژوهش‌های مرتبط با عوامل موثر در فرمول­بندی عبارت جست‌وجو مطالعه و بررسی شد. پس از تحلیل توصیفی این منابع، مفاهیم متناسب با موضوع استخراج شد. جامعه‌ آماری این پژوهش شامل 102 مقاله بود که در زمینه‌ شناسایی عوامل موثر در فرمول‌بندی عبارت جست‌وجو و در بازه زمانی 1991 تا 2021 نگاشته شده بودند. جست‌وجوی این منابع در پایگاه‌های معتبر نظیر وب آو ساینس، اسکوپس، اشپرینگر، امرالد، الزویر، اریک، پروکوئست، ابسکو، سایت سیر، اینفورمیشن ریسرچ، لیزا، لیستا و وایلی انجام شد. پس از استخراج مقالات و گردآوری و تحلیل داده‌های کیفی آن‌ها، از این تحلیل‌ها برای تعیین عوامل موثر در فرمول‌بندی عبارت جست‌وجو استفاده شد.یافته‌ها: عوامل موثر در فرمول‌بندی عبارت جست‌وجو خود از زمینه‌های متعددی همچون کاربر و وظیفه‌ بازیابی نشئت می‌گیرد که می‌توان آن‌ها را به دو دسته‌ کلیِ عوامل مرتبط با کاربر و عوامل مرتبط با وظیفه دسته‌بندی کرد. دسته‌ اول شامل دانش موضوعی، دانش نحوه‌ کار با سامانه‌ جست‌وجو، تجربه‌ جست‌وجو، زبان، ویژگی‌های جمعیت‌شناختی، عوامل بافتی، سبک‌‌شناختی، بار شناختی و دسته‌ دوم شامل نوع وظیفه‌ جست‌وجو و دشواری وظیفه بودند. این عوامل به‌صورت‌های مختلف فرایند فرمول‌بندی را متغیر می‌سازند. تاثیر ناشی از این عوامل را می‌توان به‌صورت مثبت و منفی در نظر گرفت؛ برخی از آن‌ها ممکن است به ارتقای کیفیت فرمول‌بندی کمک کنند. در مقابل، برخی دیگر ممکن است مانع انجام صحیح این مرحله از بازیابی شوند.نتیجه­گیری: ازآنجاکه فرمول‌بندی بخش مهمی از رفتارهای اطلاع‌یابی است، شناخت عوامل موثر در این فرایند می‌تواند در کشف الگوهای اطلاع‌یابی موثر واقع شود. همچنین شناخت عوامل موثر در فرمول‌بندی عبارت جست‌وجو سبب بهبود کیفیت آموزش سواد اطلاعاتی از طریق متخصصان این حوزه می‌شود. از طرفی به طراحان و توسعه‌دهندگان وب نیز کمک می‌کند تا ابزارهای جست‌وجوی متناسب با نیاز کاربر را ایجاد کنند. ضمن اینکه درک چگونگی فرمول‌بندی عبارت جست‌وجو تحت تاثیر عوامل گوناگون و شناخت این عوامل، می‌تواند به افزایش کیفیت جست‌وجو و بازیابی نتایج مرتبط‌تر کمک کند و تعامل انسان رایانه را بهبود بخشد.

Identifying the Factors Affecting Query Formulation: A Systematic Review

Purpose: To identify the most important factors affecting query formulation.Method: The design of this study was qualitative. The factors were extracted and categorized through a systematic review and an analytical metaanalysis in six steps. The steps included: determining keywords, creating inclusion criteria and deleting articles, background search, extracting lists A, B and C, descriptive analysis, and thematic analysis. In this regard, based on a search cycle and using a number of keywords approved by experts, articles related to the factors affecting the query formulation were studied. After descriptive analysis of these resources, contents were extracted according to the topic. The research population included all published articles on the factors affecting the query formulation in the period from 1991 to 2021. These resources were searched in reliable databases such as Scopus, Springer, Emerald, Web of Science, Elsevier, Eric, ProQuest, Ebsco, Cite Seer, Information Research, LISA, LISTA and Wiley. After extracting articles, collecting and analysing qualitative data, these analyses were used to determine the factors affecting the query formulation.Results: Findings showed that the factors affecting the query formulation itself originate from several fields such as user and retrieval task, which can be classified into two general categories of userrelated factors and taskrelated factors. Userrelated factors included subject knowledge, knowledge of how to use the search system, search experience, language, demographic features, contextual factors, cognitive style, and cognitive load. Taskrelated factors included the type of search task and task difficulty. These factors change the formulation process in different ways that can be considered both positive and negative, as some of them may help to improve the quality of the formulation, others may prevent retrieval to be performed correctly.Conclusion: Identifying factors affecting the query formulation and analysing the relationships between them can improve the quality of information literacy training by experts in this field. Also, it helps web designers create search tools tailored to the user’s needs. Since formulation is an important part of information retrieval behaviours, recognizing the influencing factors can help discovering information retrieval patterns. Understanding how to formulate a query under the influence of various factors and recognizing these factors, can help increase the quality of search and retrieve more relevant results and improve humancomputer interaction.