سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران در پایان‌نامه‌ها

هدف: شناساندن پایان‌نامه‌های تحصیلی فارسی مرتبط با سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران. روش‌شناسی: پایان‌نامه‌هایی که تمامی یا بخشی از آنها به سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران مربوط می‌شود با جستجو در منابع کتابشناختی، شناسایی شد. با مطالعه چکیده و در صورت نیاز متن کامل آنها، توصیفگرهایی به هر یک اختصاص یافت. با دسته‌بندی توصیفگرها موضوع‌های اصلی و فرعی پایان‌نامه‌ها شناسایی شد. یافته‌ها: از اواخر دهه 1340 تا اواخر دهه1390 تعداد 409 عنوان پایان‌نامه در چهار دسته به‌ترتیب: مدیریت سازمانی (32%)، سازماندهی اطلاعات (30%)، خدمات و اشاعه (22%)، و مدیریت مجموعه (5/15%) تدوین شده است. بیش از نیمی از آنها در دانشگاه‌های دولتی و بیش از نیمی به روش پیمایشی تولید شده است. رایج‌ترین ابزار گردآوری داده‌ها (32%) پرسشنامه بوده است؛ اعضای هیئت علمی سازمان در 28% آنها نقش راهنما یا مشاور داشته‌‌اند. بخش پردازش و سازماندهی و بخش پژوهش بیشتر از سایر بخش‌ها موضوع پایان‌نامه‌ها بوده‌اند. نتیجه‌گیری: سازماندهی اطلاعات فعالیت پراهمیتی با تاثیر فراسازمانی است و از نتایج‌‌ آنها همه کتابخانه‌های کشور‌ استفاده می‌کنند و‌ بر آموزش‌‌ دانشگاهی تاثیر دارد. اما تنوع موضوع‌های‌ مربوط به مدیریت سازمانی سبب افزایش شمار پایان‌نامه در این عرصه در مقایسه با سازماندهی اطلاعات شده است. از اندک‌شمار بودن پایان‌نامه‌های مربوط به مدیریت مجموعه (که نیمی از آن هم به متن‌پژوهی نسخه‌های خطی تعلق دارد) نباید آسان گذشت. این کوتاهی به‌ویژه در زمینه بررسی مجموعه با‌ توجه با کمبودهای شناخته‌شده در مجموعه‌های کتابخانه ملی‌ بیشتر محسوس است. نیاز به انجام پژوهش‌های ‌دوره‌ای درباره استفاده‌کننده ضرورت دارد. مقایسه کیفیت پایان‌نامه‌های‌ کارکنان سازمان با ‌‌پایان‌نامه‌های‌ دانشجویان و استادان غیر سازمانی‌ و بهره‌برداری بخش‌های سازمان از همه پایان‌نامه‌ها موضوع‌های‌ شایسته بررسی‌های‌ بعدی است.

National Library and Archives of IRAN in Thesis

Purpose: Over the six decades since LIS education began in Iran, considerable number of theses have been defended with the National Library and Archives of Iran (NLAI) being the subject of them entirely or partly. This paper aims to inform the authorities of the NLAI as well as the LIS academics and students of this record. Methodology: Relevant titles were identified by examining numerous bibliographic databases. Titles, abstracts, and sometimes the content of the theses were closely studied to determine their subjects, then checked with subject authority lists to put them in subject groups. Findings: 409 theses were identified in four main areas, i.e. organizational management, organization of information, services and information dissemination, and collection management. More than half of the theses belonged to state public universities. NLAI academic staff supervised or cosupervised 28٪ of the theses. Around 52% titles were surveys, and around 32% used questionnaires for gathering data. The Department of Processing Department and the Research and Education more than other parts of the NLAI were the subjects of the theses. Conclusion: Topics related to organizational management have attracted the interests of students the most. Few theses have addressed the chronic problems of the national collection and archives. Use and user studies are almost absent. A comparison between the works done by the NLAI staff and universities, as well as a study that examines the extent to which NLAI departments have employed the findings of the theses is suggested.