رابطه میان سواد اطلاعاتی و توانایی کاربران کتابخانه‌ها در تشخیص اخبار جعلی براساس مولفه‌های اطلاع‌نگاشت ایفلا

هدف: تعیین رابطه میان سواد اطلاعاتی و توانایی کاربران کتابخانه‌های عمومی شهر کرمانشاه در تشخیص اخبار جعلی براساس مولفه‌های ایفلا با استفاده از مدل معادلات ساختاری. روش‌شناسی: روش پژوهش توصیفیهمبستگی است. 22787 نفر از اعضای کتابخانه‌های عمومی شهر کرمانشاه، جامعه آماری پژوهش حاضر هستند که با استفاده از روش نمونه‌گیری خوشه‌ای 377 نفر به‌عنوان حجم نمونه انتخاب شدند. برای گردآوری داده‌ها از پرسشنامه پژوهشگرساخته توانایی تشخیص اخبار جعلی که براساس هشت مولفه اطلاع‌نگاشت ایفلا طراحی شده بود و نیز پرسشنامه استاندارد سنجش سواد اطلاعاتی قاسمی (1385) استفاده شده است. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از مدل‌سازی معادلات ساختاری در نرم‌افزار لیزرل و آزمون ضریب همبستگی پیرسون در اس‌پی‏اس‌اس بهره گرفته شد. یافته‌ها: سطح سواد اطلاعاتی و نیز توانایی تشخیص اخبار جعلی (به‌جز مولفه پرسش از کتابدار) در میان کاربران، اندکی بالاتر از حد متوسط است.  میان سواد اطلاعاتی و توانایی تشخیص اخبار جعلی به‌طور کلی و نیز سواد اطلاعاتی با تک‌تک مولفه‌های توانایی تشخیص اخبار جعلی رابطه وجود دارد. همچنین از میان متغیرهای جمعیت‌شناختی، فقط سطح تحصیلات و رشته تحصیلی با متغیر سواد اطلاعاتی و سطح تحصیلات و سن با متغیر توانایی تشخیص اخبار جعلی ارتباط دارند. نتیجه‌گیری: با توجه به رابطه مثبت میان سواد اطلاعاتی و توانایی تشخیص اخبار جعلی، کتابخانه‌های عمومی باید آموزش فنونی نظیر سواد اطلاعاتی را به کاربران برای تشخیص اخبار جعلی مدنظر قرار دهند.

The relationship between information literacy and the ability of library users to spot fake news based on the components of IFLA infographic

Purpose: Determining the relationship between information literacy and the ability of users of public libraries in Kermanshah to spot fake news based on IFLA infographic components using the structural equation model. Methodology: The research method is descriptivecorrelation. The statistical population of this study was 22787 members of public libraries in Kermanshah. 377 subjects were selected using cluster sampling. To collect data, a researchermade questionnaire designed to spot fake news based on eight components of IFLA infographic and the Qassemi information literacy standard questionnaire (2006) was used. Structural equation modeling in Lisrel software and Pearson correlation coefficient test in SPSS software were used to analyze the data. Findings: The level of information literacy and the ability to spot fake news (except Ask the experts) among users is slightly higher than the average. The findings indicate that there is a relationship between information literacy and the ability to spot fake news as a whole, as well as information literacy with the components of the ability to detect fake news. Conclusion: Regarding the positive relationship between information literacy and the ability to detect fake news, public libraries should provide skills such as information literacy to users in detecting fake news.