|
|
|
|
استدلال‌های مخالفان اصلاحات امیرکبیر از منظر انتخاب عقلانی
|
|
|
|
|
|
|
|
نویسنده
|
جوادی یگانه محمد رضا ,جوادی ریحانه
|
|
منبع
|
جستارهاي تاريخي - 1392 - دوره : 4 - شماره : 1 - صفحه:45 -77
|
|
چکیده
|
در مقاله پیش رو، برای بررسی استدلال‌های مخالفان اصلاحات در بازه زمانی 1267-1264 ق یعنی اصلاحات میرزا تقیخان امیرکبیر، با بهرهگیری از رویکردِ انتخاب عقلانی به‌مثابه یکی از نظریه‌های عمومی جامعهشناسی تاریخی، به روایت علّی استدلال‌های مخالفان در قالبِ چهار گروهِ روحانیان، درباریان، دیوانیان و زنان حرمسرا پرداخته‌ایم. نظریه انتخاب عقلانی، که در آن فرد (در این‌جا مخالفان اصلاحات) عامل علّی و عقلانیتِ ابزاریِ بهکار گرفتهشده توسط آنان (که در این‌جا مخالفت آنان با اقداماتِ اصلاحی را در پی دارد) سازوکار علّی است، امکان ارزیابیِ رویه «عقلانیِ» انتخابِ این مخالفان برای مخالفتشان با اقداماتِ اصلاحی را فراهم میآورد. پس از بررسی استدلال‌های هر یک از این چهار گروه مخالفِ اصلاحات (با حذف روحانیان بر اساس روش تطبیقی جان استوارت میل)، استدلال‌های مشترک که با تکیه بر روش‌های «توافق» و «تغییرات متقارن» میل، در میانِ گروه‌های استدلال‌کننده بهدست می‌آیند، عبارتاند از: «بیتوجهی به جایگاه طبقاتی مخالف»، «رعایتنکردن حقوق مردم» و «کوتاه‌شدن دست وارثان قدرت از قدرت». این استدلالها نشان می‌دهد مخالفان امیرکبیر در بیان مخالفت با اصلاحاتِ او، نه بر منافع کلان که بر منافع فردی یا طبقاتی بیش‌تر تاکید داشته‌اند.
|
|
کلیدواژه
|
اصلاحات ,امیرکبیر ,مخالفان اصلاحات ,انتخاب عقلانی ,روایت علّی ,reforms ,Amir Kabir ,reform opponents ,rational choice ,causal narrative
|
|
آدرس
|
دانشگاه تهران, دانشیار گروه جامعه شناسی, ایران, دانشگاه تهران, کارشناس ارشد جامعه شناسی, ایران
|
|
پست الکترونیکی
|
r.javadi@ut.ac.ir
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Authors
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|