اقوام هندوایرانی و سرزمین ایران‌ویج

باستان‌شناسان و تاریخ‌دانان به دنبال زبان‌شناسان سال‌ها در تشخیص قومیت «هندواروپایی» و موطن اولیه آن‌‌ها به جست‌وجو و مطالعه در آثار به‌جا مانده از این مردم پرداختند. در این مطالعات فرهنگ‌هایی همچون «آندرونوو»(andronovo) و «جیحون» در استپ‌ها و واحه‌های آسیای مرکزی به اقوام «هندوایرانی» شناخته شدند که احتمالاً در اواخر هزاره چهارم را اوایل هزاره سوم قبل از میلاد، در استپ‌های آسیای مرکزی از اقوام هندواروپایی جدا شدند و به‌سمت نواحی آسیای مرکزی جنوبی و افغانستان حرکت کردند. این اقوام پس از سکونت در منطقه‌ای که بر حسب سنت و روایت اوستا و ریگ‌ودا (متون باستانی اقوام هندوایرانی) به نام اَریانم وَیِجَه (airyan?m va?j?) شهرت دارد، در حدود اواخر هزاره دوم و اوایل هزاره اول پ‌م هم‌زمان با عصر «برنز متاخر» (late bronze age) از یکدیگر جدا شدند و در مسیرهای جداگانه‌ای وارد سرزمین هند و فلات ایران شدند. بر این اساس، در پژوهش حاضر تلاش بر این است که از طریق بررسی در یافته‌های باستان‌شناختی و مقایسه آن‌ها با متن اوستا و به میزان کمتری با متن ریگ‌ودا مکان تقریبی اَریانم وَیِجَه را تعیین کنیم.