مطالعۀ بینامتنی جغرافیای تاریخی مکان ‌رویداد گذر سیاوش از آتش

شاهنامه یکی از مهم‌ترین سروده‌های حماسی جهان است. داستان سیاوش و گذر او از آتش یکی از زیباترین داستان‌های شاهنامۀ فردوسی است. در دوران معاصر با وجود پژوهش‌های گسترده در خصوص شاهنامه، پژوهش‌های اندکی در زمینۀ جغرافیای ‌تاریخی آن صورت گرفته است. هدف از انجام این پژوهش شناسایی مکان رویداد گذر سیاوش از آتش از منظر جغرافیای تاریخی است. سوال اساسی این پژوهش آن است که مکان گذر سیاوش از آتش بر طبق اسناد و مدارک مکتوب کجا قرار دارد؟ روش تحقیق در این پژوهش، توصیفی تحلیلی، با رویکرد تطبیقی است و روش جمع‌آوری اطّلاعات، کتابخانه‌ای و میدانی است. جامعۀ آماری این پژوهش بر اساس منابع مکتوب با استفاده از روش تجزیه‌وتحلیل محتوای کیفی از منابع مکتوب تاریخی، جغرافیای و ادبی، انتخاب شده است. با بازدید میدانی، جغرافیای صحیح از میان مکان‌های معرّفی شده، انتخاب و مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است تا درستی آن ازنظر منابع مکتوب سنجیده شود. درنهایت با مقایسۀ این مکان خاص با منابع کهن تاریخی، میزان دقّت و صحّت آن به بوتۀ آزمایش گذاشته شده تا هرچه دقیق‌تر محلّ احتمالی گذر سیاوش از آتش بر اساس منابع مکتوب و مکمّل معرّفی گردد. نتایج حاصل از این پژوهش، جغرافیای دقیقی از محلّ احتمالی گذر سیاوش از آتش را براساس منابع مکتوب ارائه داده است که با منابع تاریخی و جغرافیایی و ادبی و باستان‌شناسی هم‌خوانی و هماهنگی دارد.

an intertextual study of the historical geography of the event location of siavash’s passage through the fire

shahnameh is one of the most important epic poems in the world. the story of siavash and his passage through the fire is one of the most attarctive stories in ferdowsi’s shahnameh. despite extensive research on the shahnameh, little research has been conducted on its historical geography in the contemporary period. the purpose of this research is to identify the event location of siavash passage through the fire from the perspective of historical geography. the main question of the research is where is the location of siavash’s passage through the fire according to written documents? the research methodology in this research is descriptive-analytical with a comparative approach and the information collection method is the literature review. the statistical population of the research has been selected based on written sources using qualitative content analysis method from written historical, geographical, and literary sources. during the field visit, the correct geography has been selected, analyzed, and investigated among the introduced locations in order to measure its accuracy in terms of written sources. finally, by comparing this particular location with ancient historical sources, its accuracy and precision was tested to introduce the location of siavash’s passage through the fire as accurately as possible based on written and complementary sources. the results of the research have provided an accurate geography of siavash’s passage through the fire based on written sources that are in complete consistency with historical, geographical, literary, and archaeological sources.