بررسی تاریخچۀ محلۀ گریچه و مجموعۀ محمدصالح بیگ و تحلیل کارکرد فرهنگی آن در منطقۀ کاشان

گریچه از محله‌های بسیار قدیمی کاشان است که با گذر زمان و تخریب بسیاری از ابنیۀ آن، هنوز هم ارزش تاریخی و فرهنگی فراوانی دارد. مجموعۀ تاریخی - فرهنگی محمد صالح بیگ (مسجد، مدرسه، کتابخانه، آّ‌ب‌انبار، گذر و...) مربوط به عصرقبل از صفویه، از بناهای مهم و متاسفانه ویران‌شدۀ این محلّه است که حتی قبل از تاسیس مدرسۀ سلطانی و آقابزرگ دایر بوده و هنوز هم از پایگاه‌های فعّال علمی و فرهنگی است که متاسفانه در دورۀ پهلوی، با احداث خیابان فاضل نراقی از بین رفته و به آثار فرهنگی دیگری بدل شده است. در این پژوهش سعی شده؛ ضمن معرفی این محله، ویژِگی‌های تاریخی و فرهنگی مدرسۀ محمدصالح بیک به عنوان بخش مهمی از این مجموعه با استناد به منابع تاریخی و پژوهش‌های میدانی بررسی شود. مدرسه‌ای که مدرسان و متولیانش از علمای بزرگ کاشان بوده‌اند؛ همچنین شیخ اعظم انصاری در عزیمت به کاشان، مدتی در همین مدرسه، نزد ملااحمدنراقی تلمذ کرده است. مسالۀ اصلی این پژوهش آنست که ارزش تاریخی و کارکردهای گوناگون این محله و مجموعۀ آن را بیان کند و نقش آن را در توسعۀ علمی، فرهنگی و اقتصادی کاشان شرح دهد. نگارندگان کوشیده‌اند با روش توصیفی - تحلیلی و با استناد به پژوهش‌های میدانی، قرائن و شواهد تاریخی، نه تنها بخشی از پیشینۀ غنی فرهنگ کاشان در سده‌های گذشته را به تصویر بکشند؛ بلکه تلاش مردم کاشان را در ساختن مدارس و مساجد برای ترویج فرهنگ علوی و دانش های رایج در هر عصر نشان دهند.

A study on the historical geography of Gricheh neighborhood and Mohammad Saleh Beyk complex inKashan

Kashan is one of the important cultural and historical cities of Iran, where great monuments have been left or destroyed, and the scholars who came from it, haveshown the role of this city in the intellectual, cultural and economic development of the country. Mohammad Saleh Bey Cultural Complex (including: mosque, school, library, water storage, passage, etc.) related to the pre-Safavid era, is one of the most important and unfortunately destroyed buildings that has been a scientific and cultural base for centuries. , Was active and even before the establishment of Soltaniand Aqabzorg schools in Gricheh neighborhood. Unfortunately, in the Pahlavi period, this complex was destroyed due to the construction of Fazel Naraghi Street and has become another newly established cultural monument. Its teachers and trustees have been great scholars of the family of Feyz, Naraghi, Natanzi, Manzavi, Razavi, Imam, Kalhori, etc .; Also, Sheikh Azam Ansari, on his way to Kashan, studied with Mullah Ahmad Naraghi in the same school for some time. Its graduates are often among the great scholars of Kashan and have played a significant role in the development and richness of Kashan's cultural background. This research has tried to depict not only a part of the rich history of Kashan culture in the pastcenturies by descriptive-analytical method and citing field research and historical evidences; Rather, it shows the redoubled efforts of the people of Kashan in building schools and mosques to promote Alawite culture and common knowledge in every age.