روایت اسطوره و داستان آفرینش ایران باستان در نمادها و حجاریهای ساسانی تاق‌بستان

یکی از ویژگی های عمده ایران در آغاز فرمانروایی ساسانیان اتحاد نزدیک میان دین و دولت برای حفظ یگانگی در کشور بود. تحکیم پایه های قدرت توسط دین و توسعه دین، توسط نیروی سیاسی و نظامی کشور از ارکان تفکر بنیانگذاران ساسانیان بوده است.در آن روزگار دین و رهبری مذهبی در بسیاری از جریانات سیاسی و فرهنگی و حتی هنری دخالت عمده‌ای داشتند. هنرمندان ساسانی با الهام از دانش موبدان زرتشتی و کتاب اوستا که همواره دین و اسطوره در آن ترکیب یافته‌است در طراحی و نقش‌پردازی کتیبه‌ها و نقش‌برجسته‌های ساسانی، سمبل‌های اسطوره‌ای را با تصاویر تاریخی در هم آمیخته‌اند و نهایت دقت را در نظر‌داشتند که ترکیب دین و اسطوره در شکل نماد و نشان در روایت‌های تاریخی تجلی‌یابد. این ارتباط تنگاتنک چه از لحاظ هنری و ظاهری و چه از دیدگاه فرهنگی و معنوی تعلق بزرگی به اسطورهای کهن ایرانی دارد. سوالی که این پژوهش به دنبال پاسخ دادن به آن می‌باشد این است که نقش هلال ماه، دو فرشته و دوگیاه حجاری شده در تاق‌بزرگ تاق‌بستان جنبه تزئینی داشته‌است یا داستان و روایتی را در دل خود بیان‌میکند؟ در این پژوهش بر اساس رویکرد تحلیلی و توصیفی؛ تزئینات و نماد و نشانهای حجاری تاق‌بستان کرمانشاه در قالب اندیشه‌های دینی و اسطوره‌ای مورد بررسی و مطالعه قرارمی‌گیرد. و به این نتیجه میرسد که هنر ساسانی تاق‌بستان در قالب نماد و نشانهای نقش بسته بر تاق‌بزرگ تجلی و بازتاب اسطورههای آفرینش در باورهای دینی ایران باستان است.

Decorations of the moon, plants and angels on theSassanid motifs of Taq-e Bostan and its comparison with the myth of creation in ancient Iran

One of the main characteristics of Iran at the beginning of the Sasanian rule was the close alliance between religion and government to maintain unity in the country. The consolidation of the foundations of power by religion and the development of religion by the political and military forces of the country has been one of the pillars of the Sassanid founders. At that time, religion and religious leadership had a major role in many political, cultural and even artistic currents. Sassanid artists, inspired by the knowledge of Zoroastrian priests and the book of Avesta, in which religion and myth have always been combined, in combining and carving Sassanid inscriptions and reliefs, combined mythical symbols with historical images. They were extremely careful that the combination of religion and myth be manifested in the form of symbols and signs in historical narratives. This close communication, both physically and physically, as well as culturally and spiritually, belongs to the ancient Iranian myths. In this research based on analytical and descriptive approach; The decorations, symbols and carvings of Taqe Bostan were studied in the form of religious and mythological ideas and it was concluded that the Sassanid art of Taqe Bostan in the form of a symbol and symbol engraved on it is the manifestation and reflection of the myths of creation in the religious beliefs of ancient Iran.