تحلیل نقش منفی کهن الگوها و مضمونهای تکرار شونده اسطوره ضحاک در شاهنامه

مضمون‌های اسطوره‌ای در جوامع مختلف مشترک و تکرار شونده می‌باشند. این مضمون‌ها کهن‌الگو نامیده می‌شوند و در روایات اسطوره‌های سراسر جهان مشاهده می‌شوند. کهن‌الگوها در اسطوره‌ها دارای دو چهره هستند، گاه چهره‌ای مثبت دارند و گاه چهره‌ای منفی. در اسطوره ضحاک نقش منفی کهن‌الگوها به خوبی قابل مشاهده و بررسی است. پژوهش حاضر از نظر روش از نوع پژوهش‌های توصیفی تحلیلی بر پایه داده‌های کتابخانه‌ای می‌باشد. هدف این پژوهش آن است که نقش منفی کهن‌الگوهای اسطوره ضحاک را مورد بررسی و تحلیل قرار دهد یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که در اسطوره ضحاک نقش منفی کهن‌الگوهایی همچون؛ ضد قهرمان، بخش منفی کهن‌الگوی مادر، گناه بر اثر فریب خوردن از نیروهای اهریمنی و نقش کهن‌الگوی سایه، قربانی انسانی و آدم‌خواری، جادو، دشمنی با پدر، ربوده شدن بانوان توسط ضد قهرمان و موجودات اهریمنی و ... مشاهده می‌شود که با استفاده از آن‌ها می‌توان اسطوره ضحاک را مورد تحلیل قرار داد.

Analysis of the Negative Role of Archetypes and RecurringThemes of Zahak Myth in Shahnameh

Mythical themes are common and recurring in different societies. These themes are called archetypes and are found in mythological narratives around the world. Archetypes have two faces in myths, sometimes positive and sometimes negative. In the myth of Zahak, the negative role of archetypes can be seen and studied clearly. The present research is a descriptiveanalytical research based on library data. The purpose of this study is to investigate and analyze the negative role of archetypes of Zahak myth. The findings of this study indicate that the negative role of archetypes such as; Antihero, the negative part of the mother archetype, guilt due to being deceived by demonic forces and the role of the shadow archetype, human sacrifice and cannibalism, magic, enmity with the father, abduction of women by antiheroes and demonic creatures, etc. are observed, that they can be used to analyze the myth of Zahak.