تهاجم اعراب مسلمان به ایران:عملیات جهادی یا کشورگشایی

فتح ایران توسط عرب‌های مسلمان یکی از مهمترین رویدادهای تاریخ ایران است که منجر به تحولاتی بزرگ و دگرگونی‌های شگرف در سرنوشت و آینده این سرزمین گردید. بر همین اساس، چنین رویدادی بارها و بارها از منظرهای گوناگون، مورد مطالعه‌ی تاریخ‌پژوهان قرار گرفته است. مقاله‌ی حاضر نیز از میان انبوه مسائل و حوادثی که در پی این حادثه‌ی سترگ و اثرگذار برای تاریخ این سرزمین رخ نموده و هریک از اهمیت درخور پژوهشی برخوردارند، عهده‌دار بررسی اهداف تهاجم عرب‌های مسلمان به ایران و مشروعیت یا عدم مشروعیت فرضیه دینی این تهاجم بر اساس آموزه‌های آیین اسلام شده است. هرچند، اکثر تاریخ‌پژوهان به تاسی از روایت‌های فتوح مورخان مسلمان معتقدند تهاجم عرب‌ها به سرزمین ایران با هدفی مقدس و به منظور ترویج و اشاعه‌ی دین اسلام و نجات مردم تحت ستم حکومت ساسانی صورت گرفته است؛ اما در این جستار تلاش شده تا با رویکردی انتقادی به منابع تاریخی ومقایسه‌ چگونگی تهاجم اعراب به ایران با سیره‌ی نظامی پیامبر و احکام جهادی در قرآن، نادرستی چنین دیدگاه‌هایی را از منظر تاریخی نشان دهد.

Jihadist Operations or the lucrative conquests of Muslim Arabs in the invasion of Iran

The conquest of Iran by Muslim Arabs is one of the most important events in Iranian history that led to major developments and dramatic changes in the fate and future of this land. Accordingly, such an event has been repeatedly studied by scholars from various perspectives. Among the many issues and events that have followed this great and influential event for the history of this land that each of them  are of significant research importance, this article, based on the religious assumption, examines the aims of the Muslim Arabs invasion of Iran and also the legitimacy or illegitimacy of this invasion. However, most scholars based on narratives of the conquest of Muslim historians believe that the Arab invasion of Iran had a sacred purpose in promoting and spreading of Islam and rescuing the oppressed people of Sassanid rule, but this essay attempts to point out such views from a historical perspective by critically examining historical sources and comparing how the Arab invasion of Iran with the Prophet’s military tradition and Jihadic commandments in the Quran.