بررسی میزان توجه به مولفه‌های هویّت شیعیِ امامیهِ دورانِ آل‌بویه در محتوای تجارب‌الامم ‌مسکویه رازی(جلد پنجم و ششم)‌

آل‌بویه از خاندان اصیل ایرانی و شیعی مذهب ساکن منطقه دیلمان ایران بودند که در دورۀ ضعف خلافت عباسی ادعای استقلال کرده و با حفظ اقتدار ظاهری، خلافت عباسی بغداد را تصرف کرده و به حکومت دست یافتند. این خاندان شیعیِ ایرانی نقش مهمی در حفظ و گسترش میراث حدیثی، فقهی و کلامی شیعه در ایران و عراق ایفا کردند و به تحکیم پایه‌ها و مبانی تشیع امامیه و ترویج آن پرداختند. یکی از راه‌های، پی‌بردنِ میزانِ توجه به مولفه‌های هویّت‌شیعیِ این دولت، بررسی محتوایی منابع اصلی تاریخی است که در آن زمان به‌نگارش درآمده‌است. درمیان منابع تاریخیِ آل‌بویه،کتاب«تجارب‌الامم»ازتالیفات ابوعلی‌مسکویه‌‌رازی، دارای اهمّیّت زیادی است و از منابع اصلی به‌شمار می‌رود. این مقاله قصد دارد به این سوال پاسخ دهد که: انعکاس مولفه‌های هویّت شیعیِ امامیِ آل‌بویه درکتاب تجارب‌الامم(جلد پنجم و ششم) ‌مسکویه رازی چگونه بوده‌است؟ کدام‌یک از مولفه‌های هویّت شیعه‌ امامیه بیشترین و کمترین انعکاس را در کتاب او داشته‌اند؟  جلد پنجم و ششم، ازکتاب مورد نظر که مربوط به حوادث دوران آل بویه و روزگار خود مولف بود، انتخاب شد.بدین‌منظور با استفاده از روش تحلیل‌محتوا، داده‌ها در هر دو‌جلد موردنظر استخراج، ونتایج تحقیق با رویکرد تفسیری مورد تحلیل و ارزیابی قرارگرفت. براساس یافته‌پژوهش، درمحتوای کتاب موردنظر به مولفه‌های هویّت شیعه‌ امامیه به میزان زیادی توجه شده‌است ومولفه‌های مانند: امام علی(ع)، شهرهای‌شیعی، امام‌مهدی(عج)، فرق‌شیعه، سادات‌علوی، امام زاده ها، محرم، محله های شیعه نشین، نهج البلاغه، بیشترین و  مولفه‌های‌ مانند: وصایت، رجعت، امربه معروف و نهی ازمنکر، اربعین، مدارس‌شیعی، مساجد‌شیعی، شاعران‌شیعی، رجال‌شیعی، وکلای‌شیعی، سکه‌های‌شیعی، کتب‌اربعه، صحیفه‌سجادیه، مکاتب‌شیعی، مهرشیعی، وقف و نذور شیعی، نواب اربعه، محدثان شیعی، پرچم شیعی، اذان شیعی ... کمترین میزان تکرار و بازتاب را داشته اند.

Examining the level of attention to the components of the Shia Imamiyya Shiite identity in the content(Tajareb-oll-omam ebn meskoyeh razi)

AlBuwayh were from the original Iranian and Shiite families of the Dileman region of Iran, who claimed independence during the Abbasid caliphate and, while maintaining their apparent authority, seized the Abbasid caliphate in Baghdad and came to power. This Iranian Shiite family played an important role in preserving and expanding the Shiite hadith, jurisprudential, and theological heritage in Iran and Iraq, and consolidating and promoting the foundations of Imami Shiism.were written at that time. Among the historical sources of AlBuwayh, the book & Tajarebollomam & by Abu Ali alMuskawiyyah is of great importance and is one of the main sources. This article intends to answer the question: What has been the reflection of the components of AlBuwayhiyya Shiite identity in Ibn alMuskawiyyah’s book Tajarebollomam? Which of the components of Shiite Imami identity have had the most and the least reflection in his book? Of the six volumes of the book Tajarebollomam, the first, fifth, and sixth volumes were selected as case studies. For this purpose, using the content analysis method, the data were extracted in the three volumes and the research results were analyzed and interpreted with an interpretive approach. According to the research content, the content of the book has been given a lot of attention to the components of Imami Shiite identity, and these components, along with the important symbols and characteristics of Shiite identity in the book, have been widely reflected and confirmed and repeated.