تبیین گفتمانِ متناقض جوینی مبتنی بر ردّ و قبول مغول در جلد اوّل تاریخ جهانگشا بر اساس نشانه‌های(واژگان، صور خیال، عبارات، جملات و اشعار) گفتمان‌مدار

رویکردهای جدید نقد ادبی در نگریستن به متون، آنها را از متون بسته و صرفا خواندنی به متونی باز و قابل نوشتن تبدیل نموده و امکان آفرینش دوباره متون را فراهم آورده اند. روش تحلیل گفتمان از جمله روش هاییست که می تواند در واکاوی و بازخوانی متون راهگشا باشد. دستیابی به لایه های پنهان و صداهای خفته متن از مهم ترین دستاورهای این روش است. تاریخ جهانگشای جوینی از جمله کتاب هایی است که در میانه تاریخ و ادبیات قرار گرفته و این سوال را در ذهن بر می انگیزد که چرا یک متن تاریخی که باید بر صراحت، منطق و عقل استوار باشد، گاه از روش تاریخ نویسی دور افتاده و شاخصه های متون ادبی، چون ابهام، پوشیدگی و احساس بر آن غالب شده است؟ به دلیل جامعیت روش تحلیل گفتمان فرکلاف در دو محور نظری و عملی، این روش را مبنای پژوهش قرار داده ایم. در این روش، در سه مرحله توصیف، تفسیر و تبیین، تاریخ جهانگشا، مورد تحلیل گفتمانی قرار گرفته است. در بررسی کتاب به این شیوه، بی گمان متن، حرف هایی فراتر از تاریخ و ادبیات برای گفتن خواهد داشت. یافته های پژوهش حاکی از آن است که در جلد اول تاریخ جهانگشا، نشانه هایی واژگان، استعاره ها، عبارات و جملات و اشعار فارسی و عربی وجود دارد که گفتمان ندارند و همگی بازتابنده گفتمان متناقض مورخ درباره مغولان هستند. گفتمان مورخ ایدئولوژیک است و ریشه در روح زمانه مولف دارد؛ تقدیرگرایی و جبرانگاری، محافظه کاری و ترس، رستن از عواقب احتمالی، تداوم سنت فرهنگی، تسلی خاطر و ... همگی از ارکان شکل دهنده این گفتمان هستند.

The Dual Discourse on Mogul Rejection and Acceptance in the First Volume of Tarikh Jahangosha

New approaches to literary criticism in looking at texts have transformed them from open and readonly texts into open and writable texts. Discourse analysis is one of these methods that can be helpful in analyzing and reading texts. Achieving hidden layers and dumb voices are the most important success of discourse analysis. Tarikh Jahan Gosha is one of the historical books that raises the question of why a historical text must be based on openness, logic and reason, sometimes distance from the method of historiography and the characteristics of literary texts, such as ambiguity, obscurity and emotion? Because of the comprehensiveness of the Fairclough analysis method in both theoretical and practical axes, we have based this method on research. In this method, the three stages of description, interpretation, and explanation of Tarikh jahan Gosha have been analyzed in discourse. In this way, the text of the book will certainly has something beyond history and literature. The findings of the study indicate that in the first volume of the book there are words, metaphors, phrases and sentences and Persian and Arabic poems that are discoursebased and all of them reflect the dualist discourse of the Mongols; appreciation and determinism, conservatism and fear, escalation of possible consequences, perpetuation of cultural tradition, consolation, and so forth that are all pillars of this discourse.