نقد معرفت به «خودی» و «دیگری» در حیرت نامه میرزا ابوالحسن خان ایلچی (رویکرد تحلیل گفتمانی)

هدف مقاله حاضر بررسی چگونگی معرفت به خودی و دیگری در حیرت‌نامه میرزا ابوالحسن‌‌خان ایلچی در مسافرت به انگلستان، به روش تحلیل گفتمان است. استفاده از این چارچوب نظری به ما امکان میدهد که رویکرد چندوجهی برای درک چگونگی معرفت به خود سنتی و دیگری مدرن در بین روشنفکران نسل اول دوره قاجار بکار گیریم. چرا که بیشتر مباحث مرتبط با کسب معرفت در این زمینه نزد منتقدین تاکنون تک علیتی و خطی بوده‌اند که مسائل متعددی در تفسیر و تبیین چگونگی گفتمان سنتی با گفتمان مدرن بوجود آورده‌اند. بر این اساس برای درک چگونگی شناخت خود و دیگری در حیرتنامه بر عوامل زبانی (نحوه کاربرد زبان گفتار و نوشتار) بر عوامل فرازبانی (سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و تاریخی) تاکید شده است. یافته‌ها که با استناد به مقالات و کتابهای مرتبط با موضوع مقاله، به روش توصیفی و بکارگیری نظریه تحلیل انتقادی گفتمان نورمن فرکلاف بدست آمده ، نشان می‌دهد؛ میرزا ابوالحسن‌خان از دو زبان رسمی دربار و گفتار عامیانه برای توصیف خود و دیگری در حیرتنامه استفاده کرده است. او در مقام یک کارگزار حکومتی و موقعیت نهادی که دارد عوامل ایستایی در سنت و پویایی مدرنیته را باتوجه به عوامل فرازبانی مد نظر قرار داده و تفسیر و تبیین دوگانه‌ای ازخودی و دیگری ارائه می‌دهد.

Critique of Cognition of Insider and Other in the Heirat nameh of Mirza Abolhasan Khan Ilchi(Discourse Analysis Approach)

One of the main patterns in Qajar era itineraries is the comparison and securitizing the roots of underdevelopment in Iran in that era. This can show us how the Iranian elite have seen the onset of modernity and tradition conflicts.Abolhassan Ilchi is among the very first Iranian diplomats who served in London and Saint Petersburg in early 19 century. His writings (Heirat nameh) reflects interesting experiences and is a valuable source for understanding that era.In this paper we have examined the reactions and solutions provided by Abolhassan ilchi .in doing so we have utilized a multilevel analysis method in which the judgements and solutions proposed by the author is discussed and compared to contemporary Iranian elites. Also the fascination and the critiques made by author is also a matter of discussion and analysis.We have found that although the author is thinking in premodern framework but he managed to comprehend and set forth the idea of Iranian identity vs western identity and tried to reach some sort of solution to that dilemma..