مقابلۀ گفتمان تبارشناسی در دو متن تاریخی قرن 4ه.ق؛ تاریخ بخارا و تجارب‏الامم

تبارگرایی و توجه به تبار در بین حکومت‏های ایرانیِ قرن چهارم هجری اهمیت خاصی داشته است. بنابراین یکی از مباحث مهم نظری در تاریخ ایران، در قرون نخستین و میانه اسلامی، گفتمان تبارشناسی تاریخی است. در این میان دو سلسلۀ سامانی و آل‏بویه به منظور کسب مقبولیت در بین مردم، به تبار خود و معرفی آن به جامعه ایرانی و بزرگان و دانشمندان ایرانی توجه خاصی داشتند. از سوی دیگر نمی‏توان به نقش ایدئولوژی در تثبیت قدرت حکومت‏های مستقل ایرانی در این زمان بی‏توجه بود.    مهمترین منابع موجود در مورد تاریخ سیاسی این دو سلسله کتابهای تجارب‏الامم و تاریخ بخارا هستند. نویسندگان این دو کتاب به خوبی از نقش گفتمان تبارشناسی سلسله‏های مورد نظر آگاه بودند و از این مساله غافل نماندند. این مقاله برآن است تا گفتمان سیاسی و تبارشناسی حکومت‏های سامانی و بویه را در این دو منبع مهم مورد بررسی قرار دهد.