بررسی و نقد آثار مورخان صفوی پیرامون لشگرکشی میرنجم ثانی به ماوراءالنهر
|
|
|
|
|
|
|
|
نویسنده
|
سلطانیان ابوطالب
|
|
منبع
|
جستارهاي تاريخي - 1397 - دوره : 9 - شماره : 2 - صفحه:75 -92
|
|
چکیده
|
پس از شکست شیبکخان در جنگ مرو در رمضان سال 916، دومین رویداد مهم تاریخی در منطقۀ ماوراءالنهر، لشگرکشی یاراحمد اصفهانی (نجم ثانی)، وکیل شاه اسماعیل یکم، در سال 918 به آن منطقه بود که منجر به شکست سنگینی در برابر ازبکان گردید. این لشگرکشی، صرفنظر از پیامدهای فاجعه بار آن، از آنروی درخور بررسی است که انگیزه و اهداف واقعی آن در آثار مورخان صفوی با تفاوتها و ضد و نقیضهایی بازتاب یافته است. براین اساس، پرسش اصلی در این بررسی این است که از دیدگاه مورخان صفوی، انگیزه و اهداف واقعی این لشگرکشی چه بود؟ چه تفاوتها و تضادهایی در این باره در نوشتههای آنان دیده میشود؟ در این رابطه، مورخان صفوی براساس چگونگی بازتاب این مسائل در آثارشان به دو دستۀ کلی تقسیم میشوند : دستهای از مورخان، هدف این لشگرکشیرا در آغاز، سرکوبی ظهیرالدین محمد بابر امپراتور هند دانستهاند که بنا به نوشتۀ آنان در صدد سرکشی و طغیان بود. اما دستهای دیگر، برعکس، هدف این لشگرکشی را از همان آغاز بیآنکه گفتگویی از سرکشی بابر نمایند فتح ماوراءالنهر و دفع خطر ازبکان دانسته اند. با بررسی و تطبیق این دو دیدگاه با یکدیگر و نیز در نظر گرفتن دلایل و شواهد دیگری در منطقۀ ماوراءالنهر، مشخص میشود که دیدگاه مورخان دستۀ دوم به حقیقت نزدیکتر بوده و قابل اعتماد است.
|
|
کلیدواژه
|
مورخان صفوی، لشگرکشی، میرنجم ثانی، ماوراءالنهر، محمد بابر، ازبکان
|
|
آدرس
|
دانشگاه گیلان, گروه تاریخ, ایران
|
|
پست الکترونیکی
|
a-soltanian@guilan.ac.ir
|
|
|
|
|
|
|