گفتمان تبارشناسی آل سامان در روایت بلعمی

دولت سامانی در شرق قلمرو خلافت اسلامی در بستری غنی از مولفه‏ها و مفاهیم فرهنگیاجتماعی در قرن 4ه.ق تاسیس گردید. آل‏سامان در کشاکش با گفتمان سیاسی دولت‏های رقیب نیازمند اثبات حقانیت و کسب مقبولیت از طریق بهره‏برداری از مفاهیم و ارزش‎های موجود در بافت فکری، فرهنگی و نظام معنایی تثبیت شده در ساختار زبانی ساکنان سرزمین‏های مفتوحه شدند. یکی از مفاهیم ریشه‏دار در چنین بافت و نظام اندیشه‏ای: «برخورداری از تبار پادشاهان و قهرمانان اساطیری تاریخی» در پذیرش سیاسی و فرهنگی یک سلسله بود. بر این اساس در این مقاله برخلاف روش‏های معمول مطالعات تبارشناسی در رویکردی جدید از روش‏شناسی و نظریۀ تحلیل گفتمان در بررسی روایت بلعمی از تبار اشکانیِ سامانیان استفاده گردید و آشکار شد که دربار سامانی در بستر رقابت‏های سیاسی و اهداف ایدئولوژیک، گزاره‏های سیاسی و تبارشناسی خود را در این کتاب تاریخی وارد کرده است.

Gods’Metamorphosis in Ancient Ilam

Samanidgovernment was established in the fourthcentury (AH) in the east of Islamic caliphate, within a rich sociocultural context. Samanid dynasty needed to prove its rights and legitimacy because of its conflict with the political discourse of their rival governments. This had to be done by taking advantage of thevalues and conceptsembedded in the rational, cultural, and conceptual contextsand linguistic structure of the settlers of the conquered lands. Within this ideological framework, one of the principal conceptionsfor gaining political and cultural legitimacywas the dynasty’s affiliation with royal lineage and mythologicalhistorical heroes. In this article, unlike other types of genealogy, a novel methodology was utilized. Accordingly, discourse analysis theory and methodology in the examination of Bala’mi narrative on ArsacidSamaniddynasty wasemployed in this study. The results of the analysis revealed that Samanidroyal court inserted its own political propositions and genealogyinto this historical book on accounts of their political competitions and ideological aims.