مکان‌یابی مناطق مستعد پخش سیلاب با استفاده از منطق فازی و فرآیند تحلیل شبکه‌ای (Anp)(مطالعه موردی: دشت مشهد)

پخش سیلاب بر آبخوان، روشی ارزان جهت استفاده بهینه از سیلاب ها برای تغذیه مصنوعی است که کاهش خسارات ناشی از سیلاب را نیز به همراه دارد. در این تحقیق، برای مکان یابی و اولویت بندی مناطق مستعد پخش سیلاب در دشت مشهد، از ده معیار کاربری اراضی، شیب، ضخامت آبرفت، فاصله از چاه، فاصله از قنات، فاصله از روستا، افت سطح ایستابی، ضریب هدایت هیدرولیکی، هدایت الکتریکی و تراکم زهکشی استفاده گردید. عملیات وزن دهی معیارها با استفاده از فرآیند تحلیل شبکه ای (anp) و منطق فازی انجام شد. بعد از آماده سازی نقشه کلیه معیارهای مربوط به مکان یابی عرصه های مناسب پخش سیلاب و وزن دهی نقشه ها براساس منطق فازی و مدل فرآیند تحلیل شبکه ای، نقشه نهایی مربوط به اولویت بندی مناطق مستعد پخش سیلاب آماده گردید. سپس با اعمال لایه محدود کننده که از تلفیق سه معیار کاربری اراضی، شیب و ژئومورفولوژی آماده گردید، نقشه نهایی مناطق مستعد پخش سیلاب آماده و اولویت بندی شد. از بین ده عامل موثر بر پخش سیلاب، معیار ضخامت آبرفت با وزن 27/0 به عنوان موثرترین لایه در بحث مکان یابی مناطق مستعد پخش سیلاب شناخته شد. از لحاظ شیب، بیشتر مناطق مناسب در شیب های کمتر از 3% قرار گرفت که نشان دهنده تاثیر به سزای این عامل در اجرای پخش سیلاب است. استعداد دشت مشهد در پخش سیلاب، پس از حذف مناطق مستثنیات (8/40 درصد از کل اراضی)، در چهار کلاس نامناسب، نسبتاً مناسب، مناسب و کاملاً مناسب تعریف شد که به ترتیب 7/2، 9/25، 5/26 و 1/5 درصد از مساحت دشت را شامل می شود.

Investigating Suitable Areas for Flood Spreading Using Fuzzy Logic and Analytic Network Process (ANP) (Case Study: Mashhad Plain)

In this research, to locate and prioritize suitable areas for flood spreading in Mashhad plain, 10 criteria were used including land use, slope, alluvium thickness, distance to well, distance to subterranean, distance from the village, water table drawdown, permeability coefficient, electrical conductivity, and drainage density. Weighting process was done by Analytic Network Process (ANP) and fuzzy logic. After preparing and weighting the maps of all appropriate measures for locating suitable areas of flood spreading maps based on fuzzy logic and analytic network process model, the final map was prepared for prioritizing suitable areas for flood spreading. Then by applying the limiting layer that is a combination of three criteria of land use, slope and geomorphology, the final map of suitable areas for flood spreading was prepared and prioritized. The results showed that among the 10 factors influencing flood spreading, the thickness of alluvium criteria by weight of 0.27 was identified as the most effective layer in suitable areas for flood spreading. Most of the suitable regions located in slope less than 3% that represents its considerable impact in implementation of flood spreading. Mashhad plain potential for flood spreading, after removing exception areas (40.8% of total area), were defined in four inappropriate, relatively appropriate, appropriate and perfectly appropriate classes, that include 2.7, 25.9, 26.5 and 1.5% of the plain area, respectively.