اولویت‌بندی زیرحوزه‌های آبخیز هراز به‌منظور عملیات حفاظت آب و خاک بر مبنای پارامترهای مورفومتری و کاربری اراضی

اولویت بندی زیرحوزه های آبخیز به منظور اجرای عملیات حفاظت آب و خاک بسیار مهم و ضروری می باشد. پژوهش حاضر به اولویت بندی 13 زیرحوزه آبخیز هراز با آنالیز پارامترهای مورفومتری و کاربری اراضی به منظور شناسایی زیرحوزه های حساس به فرسایش خاک با استفاده از نرم افزار gis و rs می پردازد. در آنالیز مورفومتری پارامترهای نسبت انشعاب، تراکم زهکشی، فراوانی آبراهه، بافت زهکشی، فاکتور شکل، ضریب گردی، ضریب فشردگی، ضریب کشیدگی، طول جریان زمینی، شاخص شکل و اختلاف ارتفاع درنظر گرفته شدند. نقشه کاربری اراضی به هفت کلاس جنگل، زراعت آبی، مخازن آبی، اراضی فاقد پوشش گیاهی، مرتع، باغات و اراضی مسکونی طبقه بندی شد. درنهایت زیرحوضه ها به منظور حفاظت خاک به چهار طبقه خیلی زیاد، زیاد، متوسط و کم طبقه بندی شدند. در اولویت بندی برمبنای آنالیز مورفومتری زیرحوضه sw4، برمبنای کاربری اراضی زیرحوضه های sw8، sw6، sw12 در گروه اولویت خیلی زیاد قرارگرفتند. در حالی که در اولویت بندی نهایی با تلفیق هردو آنالیز مورفومتری و کاربری اراضی زیرحوضه sw4 به عنوان منطقه با اولویت خیلی زیاد قرارگرفت. این منطقه به عنوان منطقه بحرانی شناسایی شده بنابراین باید در اولویت اول برای اجرای عملیات حفاظت آب و خاک مدنظر قرار بگیرد.

Prioritizitzation of Haraz sub-watersheds in order to Soil and Water Conservation Practices Based on Morphometric and Land Use Characteristics

Prioritization of subwatersheds is very important and necessary in order to implement soil and water conservation practices. This study has prioritized 13 subwatersheds based on morphometric and land use characteristics using RS and GIS techniques in Haraz watershed to identify erosionprone subwatersheds. Morphometric characteristics including bifurcation ratio, drainage density, stream frequency, drainage texture, form factor, basin circularity, compactness coefficient, elongation ratio, length of overland flow, shape index, and basin relief were considered in morphometric analysis. Land use map was classified into seven classes of forest, waterbody, irrigated farming, bare land, rangeland, orchard and residential area. Finally, subwatersheds were classified into four categories as very high, high, medium and low in terms of priority for soil conservation. On the basis of morphometric analysis subwatershed WS4 was considered as high priority, whereas according to land use analysis, subwatersheds WS6, WS8, WS12 were in class of high priority. Subwatershed WS4 was categorized as a very high priority class based on the integration of morphometric and land use analysis. This region was identified as critical region therefore should be considered as priority class for implementation of soil and water conservation practices.