مقایسه برخی خصوصیات جلای بیابان در سطوح پایدار، ناپایدار و نسبتاً پایدار پدیمنت پوشیده در منطقه جیرفت

بررسی های فیزیکی، شیمیایی، میکروسکوپی و کانی شناسی از جمله روش های مفید در شناسایی و تفسیر جلاها در راستای سن یابی و اقلیم شناسی گذشته می باشند. پژوهش حاضر به منظور بررسی کاربرد جلای سنگ در تعیین سن نسبی و تکامل عوارض ژئومورفیکی اراضی خشک منطقه جیرفت در استان کرمان انجام گرفت. شکل اراضی پدیمنت پوشیده در منطقه شناسایی شد و براساس نوع رسوبات زمین شناسی و خصوصیات جلای سنگ ها به سطوح پایدار، نسبتاً پایدار و ناپایدار تقسیم گردید. سنگ های دارای جلا از روی هر سطح ژئومورفیک جمع آوری گردیدند و مورد مطالعه فیزیکی، شیمیایی، میکروسکوپی (میکروسکوپ سنگ شناسی و الکترونی روبشی) و کانی شناسی رسی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که سیلیسیم، آلومینیوم، آهن و کلسیم از جمله عناصر غالب موجود در جلای سنگ های منطقه بودند و ضخامت جلا در سنگ های مختلف بین 100 تا 600 میکرومتر متغیر بود. نتایج نسبت کاتیونی (ca + k)/ti نشان داد که نمونه های مربوط به سطح پایدار، مسن تر از نمونه های مربوط به سطوح نسبتاً پایدار و ناپایدار بودند. همچنین، پوشش و پرشدگی رس طی مطالعات میکرومورفولوژیکی در سنگ های موجود در سطح پایدار پدیمنت مشاهده گردید. کانی شناسی رسی جلاها حاکی از وجود کانی های کلریت، اسمکتیت، ایلیت، پالیگورسکیت، سپیولیت و کائولینیت بود. علاوه بر این، تصاویر میکروسکوپ الکترونی روبشی مورفولوژی لایه ای جلای سنگ را به وضوح نشان دادند. نتایج پژوهش حاضر نمایانگر امکان استفاده از جلای سنگ در تعیین سن نسبی سطوح مختلف ژئومورفیک موجود در منطقه جیرفت بود.

Comparison of Some Desert Varnish Characteristics on Stable, Unstable and Moderately Stable Surfaces of Mantled Pediment in Giroft Area

Physical, chemical, and microscopic properties together with mineralogy are among useful techniques for dating and paleoclimatological interpretation and identification of varnishes. The present research was performed to evaluate the application of stone varnish in dating and landform development investigations in southern dry lands of Giroft area, Kerman Province. The mantled pediment was identified and divided into stable, unstable and moderately stable surfaces due to the type of geological sediments and stone varnish properties. Varnished stones were collected and their physicochemical properties, petrography and scanning electron microscope characteristics, and clay mineralogy on geomorphic surfaces were studied. Silicon, Al, Fe, and Ca were the dominant elements found in stone varnishes of the area and varnish thickness varied from 100 to 600micro m on different stones studied. The results of cation ratio (Ca + K)/Ti showed that the sles from stable surface were older than those on moderately stable and unstable surfaces. Clay coating and infilling were also observed on stones of stable surfaces. Chlorite, illite, palygorskite, smectite, kaolinite and sepiolite clay minerals were found in varnishes studied. Besides, scanning electron microscope images clearly showed layer morphology of rock varnish. The results of the research proved the potential of stone varnish application in relative dating investigations of different geomorphic surfaces in Giroft area.