تاثیر جهت و موقعیت دامنه بر میزان کربن آلی، نیتروژن کل و فسفر قابل جذب در خاک جنگل (مطالعه موردی: تنگ دالاب استان ایلام)

خاک از مهم ترین اجزای تشکیل دهنده جنگل است و شناسایی خاک، تعیین قابلیت و استعداد آن اولین گام برای اعمال مدیریت بهتر به شمار می رود. این مطالعه جهت یافتن ارتباط بین جهت دامنه و موقعیت آن بر سه عنصر کربن آلی، نیتروژن و فسفر خاک انجام گردید. نمونه برداری از خاک در منطقه تنگ دالاب واقع در استان ایلام که جزئی از زاگرس جنوبی است، در دو دامنه شمالی و جنوبی و در توده بلوط ایرانی انجام شد. در هر دامنه، سه ترانسکت ارتفاعی پیاده شد. 60 نمونه در طول دامنه به فواصل 50 متر از یکدیگر برداشت گردید. بعد از آنالیز نرمال بودن داده ها، مقایسه میانگین ها با استفاده از آزمون دانکن در سطح احتمال 5% انجام شد. اثر جهت دامنه بر میزان کربن آلی و نیتروژن کل معنی دار می باشد. موقعیت دامنه بر میزان هر سه عنصر تاثیرگذار بوده است. با حرکت از بالای دامنه به طرف پایین دامنه بر غلظت عناصر غذایی در خاک اضافه گردید. بیشترین مقدار کربن در پائین دامنه شمالی 5/84 درصد و کمترین آن در پائین دامنه جنوبی 3/31 درصد، بیشترین مقدار نیتروژن در وسط دامنه شمالی 0/58 درصد و کمترین آن در وسط دامنه جنوبی 0/24 درصد و بیشترین مقدار فسفر در پائین دامنه شمالی 108/19 میلی گرم در کیلوگرم و کمترین آن در بالا دامنه شمالی 37/837 میلی گرم در کیلوگرم اندازه گیری شد. نتیجه کلی حاصل از این مطالعه تایید می کند که عناصر غذایی در دامنه شمالی بیشتر از دامنه جنوبی بوده همچنین با حرکت از بالای دامنه به پایین دامنه بر غلظت عناصر در خاک افزوده می شود.

Effect of Position and Slope Aspect on Organic Carbon, Total Nitrogen and Available Phosphorus in Forest Soils (Case Study: The Forest of Ilam Province, Dalab)

Soil is one of the most important components in forests and distinguishing soil types and soil capability are first steps in forest management. The main aim of this study was to determine relationship between slope aspect and position, and chemical properties of the soil. Soil sling was done in TangeDalab in Ilam province which is a part of southern Zagros. Sles were collected in both northern and southern slopes of oak stand (Quercus brantii). In each slope, three transects 50m apart were sled. Overall number of sles was 60. After data normalization, the means were compared by Duncan test. Slope aspects influenced organic carbon and total nitrogen of soil. These parameters were higher in northern slope than southern one. Slope position showed a significant effect on C, N and P. Also, concentration of C, N and P were increased by moving down the position. Most amounts of C, N and P were 5.84%, 0.58% and 108.19 mg/kg in bottom, middle and bottom of northern aspect, respectively. The least amounts of C, N and P were 3.31%, 0.24% and 37.83 mg/kg in bottom, middle of southern aspect and top of northern aspect, respectively. The results of this study confirmed that nutrient concentration in northern slope was more than southern slope and nutrient concentration in soil was increased by moving downward.