بررسی رابطه بین پارامتر‌های اقلیمی و وقوع ریزگردها (مطالعه موردی: استان خوزستان)

از آنجا که اقلیم تاثیر بسزایی برروی تولید گرد و غبار دارد، شناسایی پارامتر های اقلیمی موثر بر این پدیده ضروری است. در این مطالعه، پارامتر های اقلیمی درجه حرارت، رطوبت نسبی، بارندگی، سرعت و جهت حداکثر باد انتخاب و ارتباطشان با داده های قدرت دید و همچنین تعداد روز های گرد و غباری ثبت شده در ایستگاه های هواشناسی در مقیاس ماهانه و سالانه در استان خوزستان با استفاده از رگرسیون خطی چند متغیره آنالیز شد. نتایج نشان داد که تعداد روز های طوفانی در 5 سال اخیر به 366 روز رسیده است. کمترین تعداد روز های طوفانی برای تمامی ایستگاه های استان خوزستان شامل: آبادان، اهواز، امیدیه، دزفول و مسجد سلیمان در پاییز و بیشترین آن برای ایستگاه آبادان و اهواز در بهار و برای سه ایستگاه دیگر در تابستان رخ داده است. نتایج همچنین نشان داد که در ایستگاه آبادان و اهواز فصل همراه با بیشترین روز های طوفانی (بهار) با فصل دارای کمترین مقدار بارندگی (تابستان) مطابقت ندارد که به نظر می رسد دلیل اصلی، تفاوت ویژگی های اقلیمی منطقه رسوب گذاری و منطقه منشا است. در حالی که رخ دادن طوفان های گرد و غبار در تابستان در ایستگاه های دیگر نشان دهنده امکان محلی و درون استانی بودن منشا طوفان های این منطقه می باشد. آنالیز رگرسیون نیز این مسئله را تایید کرد، بدین صورت که تعداد پارامتر های اقلیمی که دارای همبستگی مهم با داده های قدرت دید می باشند از غرب به شرق از 8 به 16 پارامتر افزایش یافته است. به طور کلی، نتایج نشان داد که با افزایش فاصله از کشور های عربی از قبیل عراق و عربستان صعودی، منشا طوفان ها محلی و درون استانی می شود.

Analyzing the Relationship Between Dust Storm Occurrence and Climatic Parameters

Since climate has a major impact on dust generation, it is essential to identify the climatic parameters affecting this phenomenon. In this study, climatic parameters including temperature, relative humidity, rainfall, maximum wind speed and direction were selected and their relationship with visibility data and also dust storm days (recorded at meteorological stations) was analyzed on monthly and yearly scales using multivariable linear regression. Results showed that the number of dust storm days has reached 366 days in the last five years. The minimum dust storm days occurred in autumn in all the stations of Khuzestan province including Abadan, Ahvaz, Omidiyeh, Dezful, and Masjed Soleiman and the maximum dust days for Abadan and Ahvaz stations and three remaining stations occurred in spring and summer, respectively. Results also showed that the highest frequency of dust storms in Abadan and Ahvaz stations did not coincide with summer season which has the lowest rainfall of the year. As a result, it seems that the main reason for this difference is the climatic characteristics of dust sources and deposition regions. The occurrence of dust events in the remaining stations in summer time indicated that the sources of dust storms might be local and within the study area. The regression analysis confirmed this issue as the number of climatic parameters which had significant correlations with visibility data increased from 8 to 16 from west to east in the region. Overall, the results showed that with the increasing distance from Arab countries such as Iraq and Saudi Arabia, dust sources were mostly local and provincial.