تاثیر ورمی‌کمپوست و دو گونه زئولیت (فیروزکوه و سمنان) بر سینتیک تثبیت نیکل در دو نوع خاک آهکی

مطالعه حاضر برای ارزیابی اثر ورمی کمپوست و زئولیت بر سینتیک تثبیت نیکل انجام شد. آزمایش به صورت فاکتوریل شامل دو سطح ورمی کمپوست (صفر و 2% وزنی)، سه سطح زئولیت (صفر، 4% وزنی زئولیت فیروزکوه و زئولیت سمنان) و بافت خاک (رسی و لوم شنی) در قالب طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار بود. خاک ها با سطوح 50 و 100 میلی گرم نیکل در کیلوگرم تیمار شدند. در زمان های 5، 10، 20، 30، 60 و 90 روز مقدار نیکل قابل عصاره گیری با dtpa اندازه گیری شد. در خاک بافت شنی میزان تحرک نیکل و باقیماندن نیکل در شکل قابل جذب بیشتر از خاک رسی بود. حضور ورمی کمپوست در خاک لوم شنی، نیکل قابل جذب را به شکل معنی داری در تمام زمان ها افزایش داد. حضور زئولیت بر تثبیت نیکل اثر معنی دار نداشت. روند کاهش قابلیت جذب نیکل در زمان های مورد مطالعه از دو مرحله نسبتاً سریع و آهسته تشکیل شده است. در مرحله اول که تا روز 30 ادامه یافت شیب آهنگ تثبیت نیکل زیاد بود اما در ادامه از شدت آهنگ تثبیت نیکل به شدت کاسته شد. داده های تغییرات نیکل قابل جذب در طی زمان برازش قابل قبولی با معادلات الوویچ ساده و تابع نمایی نشان دادند. به نظر می رسد که حضور ورمی کمپوست در خاک های بافت سبک، اثر بیشتری بر عدم تثبیت نیکل و باقی ماندن نیکل در شکل قابل جذب داشته باشد. از سوی دیگر به نظر می رسد که در خاک های آهکی زئولیت اثر چندانی بر تثبیت نیکل ندارد.

Effect of Vermicompost and Two Types of Zeolite (Firoozkoh and Semnan) on the Kinetic of Nickel Fixation in Two Calcareous Soils

Current study conducted to evaluate the effects of vermicompost and zeolite on the kinetics of nickel (Ni) fixation. Treatments consisted of a factorial combination of two vermicompost levels (zero and 2 w/w percent), three zeolite levels (zero and 4 w/w percent of zeolite of Firoozkoh, and Semnan) and two soil textures (clay and sandy loam) in three replications. All treatments were spiked with 50 or 100 mg Ni kg1. DTPA extractable Ni was determined after 5, 10, 20, 30, 60 and 90 days. Ni availability was higher in sandy loam texture. Vermicompost application increased Ni availability in sandy loam texture in all the designated times. Zeolite application had no significant effect on Ni availability. The trend of Ni availability decrease was composed of two distinct stages with high and low Ni fixation rates. In the first step which continued up to 30 d, the available Ni fixation rate was high and then decreased sharply. Ni fixation data was suitably prescribed using simple Elovich and exponential equations. It seems that vermicompost has a greater effect to prevents Ni fixation and to retain it in available form in light texture soils. On the other hand, it seems that zeolite does not have any considerable effect on Ni fixation in calcareous soils.