تغییرات مکانی و زمانی نرخ فرونشست گرد و غبار در شهر اصفهان و ارتباط آن با برخی پارامترهای اقلیمی

در این پژوهش توزیع مکانی و زمانی نرخ فرونشست گرد و غبار و فاکتورهای اقلیمی موثر بر آن در شهر اصفهان مطالعه شد. گرد و غبار توسط تله‌های شیشه‌ای مستقر در بام ساختمان‌های یک طبقه در 20 نقطه شهر اصفهان، طی 12 ماه نمونه‌برداری و داده‌های اقلیمی مربوطه نیز از سازمان هواشناسی اصفهان تهیه و آنالیز گردیدند. بیشترین و کمترین نرخ فرونشست گرد و غبار متناسب با روند باد غالب منطقه به‌ترتیب به ماه‌های خشک سال با جهت باد شرقی و شمال‌شرقی و مرطوب با جهت باد غربی و جنوب‌غربی اختصاص دارد که می‌تواند دلیلی بر منشا احتمالی گرد و غبار از مناطق بیابانی شرق اصفهان باشد. همبستگی‌های معنی‌دار منفی میان نرخ فرونشست گرد و غبار با میزان بارش و رطوبت نسبی و مثبت با دمای حداقل و حداکثر در تمام ماه‌ها و سرعت حداکثر و متوسط باد در ماه‌های خشک توجیه‌کنندۀ توزیع زمانی نرخ فرونشست گرد و غبار می‌باشد. در ماه‌های خشک ذرات ریزتر گرد و غبار از منشا احتمالی شرق اصفهان مسافت بیشتری را پیموده و در مناطق غربی شهر فرو می‌نشینند و در ماه‌های مرطوب به‌دلیل چسبندگی ذرات خاک و کاهش قدرت حمل باد به‌علت درشت‌تر شدن ذرات، بیشترین نرخ فرونشست گرد و غبار در مناطق شرقی شهر مشاهده می‌شود.

Spatial and Temporal Variation in Dust Deposition Rate in Isfahan and its Relationship with Selected Climatic Parameters

Spatial and temporal distribution of dust deposition rate (DDR) in Isfahan city and the influencing climatic parameters were studied. Dust sles were collected using glass trays placed on the roof of onestory buildings from 20 sites in Isfahan city for 12 months. Climatic data were obtained from Meteorological Organization and analyzed. The highest and the lowest amount of DDR in agreement with the direction of prevailing wind were observed for dry months with eastern and northeastern wind directions and wet periods with western and southwestern wind directions, respectively. This can indicate dust emission from the desert located in eastern part of Isfahan city. Statistically significant inverse correlation between DDR and precipitation and relative humidity, and significant and positive correlation of DDR with Min and Max temperatures in all the studied months and also with Max and average wind speed for dry sling months may well justify the temporal distribution of DDR in the city. In dry months, finer particles from eastern desert can be transported a longer distance and deposited in the western part of the city, far from the source area. In wet seasons, however, soil aggregates become coarser as a result of particle adhesion. This, in turn, results in the deposition of dust near the source area as the transporting power of dust reduces.