ارزیابی وضعیت بالفعل بیابان‌زایی، با تاکید بر معیار آب، اقلیم و خاک با استفاده از مدل Imdpa (مطالعه موردی: دشت عباس)

در حال حاضر بیابان زایی به عنوان یک معضل گریبان گیر بسیاری از کشورهای جهان از جمله کشورهای در حال توسعه می باشد و مشتمل بر فرآیندهایی است که هم زاییده عوامل طبیعی بوده و هم به عملکرد نادرست انسان بر می گردد. تحقیق حاضر به منظور بررسی پتانسیل بیابان زایی دشت عباس استان ایلام به وسعت 8/18028 هکتار با تکیه بر معیار آب، اقلیم و خاک با استفاده از مدل imdpa صورت گرفت. با استفاده از این مدل میانگین هندسی هر یک از شاخص های نوسانات سطح سفره، ec آب، sar و نوع سیستم آبیاری، بارش سالانه، شاخص خشکی و شاخص تداوم خشکسالی، بافت خاک، ضخامت خاک و ec خاک با کمک نرم افزار arcgis 9.3، به دست آمده و نقشه مربوط به وضعیت هرکدام از معیارها تهیه شد. نتایج به دست آمده حاصل از بررسی معیار اقلیم نشان دهنده این است که 100 درصد از مساحت منطقه در طبقه شدید قرار گرفته است. نقشه شدت بیابان زایی براساس معیار خاک نشان می دهد که بالغ بر 4843 هکتار از منطقه که برابر با 8/28 درصد است در طبقه کم و 13185 هکتار که معادل 13/73 درصد از منطقه است در طبقه متوسط قرار دارد. همچنین نتایج حاصل از میانگین هندسی شاخص های معیار آب حاکی از این است که 4/10861 هکتار (2/60 درصد) از مساحت دشت در طبقه کم و 6/7166 هکتار (75/39 درصد) از مساحت منطقه در طبقه متوسط جای دارد. نتایج حاصل از ارزش دهی معیارهای مورد بررسی بیان کننده این است که معیار اقلیم با ارزش 61/2 موثرترین معیار در افزایش شدت بیابان زایی دشت عباس است. بر این اساس مشاهده می شود که ارزش کمی شدت بیابان زایی برای کل منطقه در طبقه متوسط قرار گرفته است.

Assessing Current State of Desertification Based on Water, Climate and Soil Indicators Using IMDPA Model (Case Study: Dashte Abbas)

Desertification is currently a big problem in many countries, especially in developing countries, and includes natural processes and improper human activities. The present study was conducted to evaluate the potential of desertification with an emphasis on water, climate and soil criteria using IMDPA Model in Abbas plain, Ilam province with an area about 18028.8 hectare. Geometric averages for indices including water table fluctuations, EC of water, SAR, irrigation system, annual precipitation, aridity index, drought continuity index, soil texture, soil thickness and Ec of soil were obtained using ArcGIS 9.3 and the status map of each criterion was prepared. The results of climate indicated that 100% of the area is in severe class. The desertification intensity map based on soil criteria demonstrated that over 4843 hectare (28.86 percent of total area) and 13185 hectare (73.13 percent of total area) are in low and moderate classes, respectively. Also, the obtained results from geometric average of water criteria indices showed that 10861.4 hectare (60.2 percent of total area) and 7166.6 hectare (39.75 percent of total area) are in low and moderate classes, respectively. The results also indicated that climate with the value of 2.81 is the most influential criterion in the severity of desertification in the study area. Accordingly, it can be said that the quantitative value of desertification intensity of total area is in moderate class.