تاثیر سه گونه گیاهی شورروی بر برخی ویژگی‌های خاک و شکل‌های مختلف پتاسیم در خاک‌های تحت تاثیر نمک

پتاسیم از کاتیون‌های مهم در خاک‌های شور مناطق خشک بوده که مقدار، توزیع و قابلیت استفاده آن می‌تواند تحت تاثیر گیاهان بومی این خاک‌ها قرار گیرد. جهت بررسی تاثیر گونه‌های گیاهی شورروی بر شکل‌های مختلف پتاسیم در منطقه کرسیا واقع در غرب داراب (استان فارس)، سه گونه گیاهی غالب شامل juncus gerardi با نام محلی سازوی شور، halocnemum strobilaceum با نام محلی باتلاقی شور و salsola rigida با نام محلی خریت انتخاب گردید و از خاک زیر گیاه و بین گیاه در دو عمق 150 (سطحی) و 3015 (زیرسطحی) سانتی‌متری در سه تکرار نمونه‌برداری انجام شد. ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی خاک‌ها شامل بافت، ماده آلی، کربنات کلسیم، پ‌ هاش، ظرفیت تبادل کاتیونی، درصد رطوبت اشباع و قابلیت هدایت الکتریکی و شکل‌های مختلف پتاسیم شامل پتاسیم محلول، تبادلی و غیرتبادلی اندازه‌گیری گردید. نتایج نشان داد که مقدار ماده آلی، ظرفیت تبادل کاتیونی، پ‌ هاش و قابلیت هدایت الکتریکی خاک تحت تاثیر گونه گیاهی قرار می‌گیرد. گونه juncus gerardi سبب افزایش پتاسیم تبادلی و کاهش پتاسیم محلول در خاک شد اما تاثیری بر مقدار پتاسیم غیرتبادلی و قابل استخراج با اسید نیتریک نداشت. گونه halocnemum strobilaceum سبب افزایش معنی‌دار پتاسیم محلول، تبادلی و قابل استخراج با اسید نیتریک در خاک سطحی و زیرسطحی نسبت به خاک بین گیاه گردید که این می‌تواند در نتیجه جذب گیاهی این عنصر از خاک‌های عمقی و همچنین انتقال آن همراه آب از خاک‌های بین گیاه به سمت ریشه باشد. گونه salsola rigida هیچ تاثیری بر وضعیت پتاسیم خاک نداشت. به‌طور کلی خاک‌های بین گیاهان دارای پتاسیم محلول و تبادلی بیشتر در افق سطحی نسبت به افق زیرسطحی بودند. سه گونه گیاهی مطالعه شده دارای تفاوت در الگوی رشد و توسعه، جذب و دفع املاح محلول و پتاسیم، مورد استفاده قرار گرفتن توسط دام، مقدار ماده آلی قابل برگشت به خاک، ذخیره املاح محلول و پتاسیم در بافت‌های خود و جذب شدید آب از خاک و در نتیجه پخشیدگی آب و پتاسیم محلول از خاک‌های دور از خاک‌ریشه به سمت ریشه بوده و می‌توانند تاثیرات مختلفی بر توزیع پتاسیم در خاک‌ها داشته باشند. گیاه juncus gerardi با توجه به تاثیری که در کاهش شدید شوری و پتاسیم محلول و افزایش پتاسیم تبادلی دارد می‌تواند به‌عنوان گونه مناسب جهت اصلاح این خاک‌ها توصیه شود.

Effect of Three Halophyte Species on Some Soil Properties and Potassium Forms in Salt Affected Soils

Potassium (K) is an important cation in saline soils of arid lands, and its content, distribution and availability may be affected by native plants. To study the effect of halophyte species on different K forms in Korsia region located in western Darab (Fars province), three dominant halophyte species including Juncus gerardi, Halocnemum strobilaceum, and Salsola rigida were selected. Sling was done from soils in canopy and between plants at the depth of 015 (surface) and 1530 cm (subsurface) in triplicate. Soil physical and chemical properties including soil texture, organic matter, calcium carbonate, pH, cation exchange capacity, saturation percentage and electrical conductivity and different K forms including soluble, exchangeable and nonexchangeable were determined. Results indicated that organic matter, CEC, pH, and EC were affected by plant species. Juncus gerardi increased exchangeable K and decreased soluble K, but it had no effect on nonexchangeable and HNO3extractable K. Halocnemum strobilaceum significantly increased soluble, exchangeable and HNO3extractable K in surface and subsurface soils rather than soils between plants. This finding may be due to K uptake by plants from subsoils and also transfer of soluble K from soils between plants to roots. Salsola rigida had no effect on K status. Generally, soils between plants had more soluble and exchangeable K in surface than subsurface horizon. The studied halophyte species showed differences in growth and development pattern, soluble salts and K absorption and secretion, grazing by livestock, returned organic matter to soil, soluble salts and K reserves in their organs, and water uptake and thereby water and K diffusion from soil far from rhizosphere to roots, which may have different effects on K distribution in soils. Juncus gerardi, as regards effects on decreasing salinity and soluble K and increasing exchangeable K, may be recommended as a suitable species for remediation of the studied soils.