مطالعه‌ی اثر پستی و بلندی و کاربری اراضی بر پذیرفتاری مغناطیسی خاک (مطالعه موردی: دشت مادوان، استان کهگیلویه و بویراحمد)

پستی و بلندی و کاربری اراضی از عوامل مهم تاثیرگذار بر تشکیل خاک می باشند. اشکال شیمیایی اکسید آهن و پذیرفتاری مغناطیسی (χ) به طور گسترده ای جهت ارزیابی تکامل خاک به کار رفته اند. این مطالعه به منظور بررسی عوامل ذکر شده بر تغییرات χ صورت گرفت. یک ردیف پستی و بلندی در دشت مادوان در شمال شهر یاسوج انتخاب و 9 خاکرخ (با کاربری شالیزار و غیر شالیزار) در آن حفر و از افق های مشخصه نمونه خاک برداشته شد. پذیرفتاری مغناطیسی نمونه های خاک به وسیله دستگاه bartington dual frequency، ms2 meter در فرکانس های 46/0و 6/4 کیلوهرتز اندازه گیری شد. نتایج نشان دادند که به طور کلی خاک های شالیزاری دارای χ، پذیرفتاری مغناطیسی وابسته به فرکانس (χfd%) و آهن عصاری گیری شده با دی تیونات (fed) کمتر (به ترتیب 1/3 ، 6/2 و 7/1 برابر) و آهن عصاره گیری شده با اگزالات (feo) و نسبت اکسید آهن فعال (feo/fed) بیشتر (به ترتیب 5 و 2/7 برابر) نسبت به خاک های غیر شالیزاری بود. بیشترین میزان χ به طور عمده در فیزیوگرافی های پایدارتر (پلاتو و دشت دامنه ای) با کاربری غیرشالیزار و کمترین مقدار مربوط به خاک موقعیت تراس رودخانه ای با کاربری شالیزاری مشاهده شد. هم چنین افزایش χ در سطح خاک های غیرشالیزاری 17 درصد بیشتر از خاک های شالیزاری بوده است. ارتباط مثبت و معنی داری میان χ و برخی خصوصیات خاک از جمله fed، میزان رس و χfd% به دست آمد.

Effects of Topography and Land Use on the Soil Magnetic Susceptibility, Case Study: Madvan Plain, Kohgilouye Province

Topography and land use are among the most important factors affecting the soil formation. Chemical forms of Fe and magnetic susceptibility (chi ) are widely used for the evaluation of soil development. This study was conducted in order to determine the effect of these factors on chi . A toposequence was selected in Madvan Plain, Northern Yasouj. Nine soil profiles (paddy and dryland soils) were dug and sled from diagnostic horizons. Magnetic susceptibility was measured by Bartington Dual Frequency, MS2 Meter at frequencies of 0.46 and 4.6 KHz. Results indicated that less amounts of chi , frequency dependence of chi (chi fd%) and CBD extractable Fe (Fed) (3.1, 2.6 and 2.7 times, respectively), and more quantities of oxalate extractable Fe (Feo) and Feo/Fed ratio (5 and 7.2 times, respectively) were measured in paddy soils. The highest value of chi was observed in pedons located on plateau and piedmont plains, and the lowest belonged to those located on river terraces with aquic conditions. Compared to paddy soils, chi enhancement at soil surface was greater (17%) in dryland soils. A positive correlation existed between chi and some soil characteristics such as Fed, clay content and chi fd%.