ارزیابی پایداری ساختمان خاک به‌روش الک تر در برخی از مکان‌های مرتعی استان اصفهان

پایداری خاکدانه های خاک به عنوان یک شاخص کلیدی برای ارزیابی کیفیت و سلامت خاک مراتع درنظر گرفته می شود. بسیاری از عوامل و ویژگی ها مانند بافت، کربن آلی، آهک، نسبت جذب سدیم و رسانایی الکتریکی خاک بر پایداری خاکدانه های خاک موثرند. تاثیر این فاکتورها بر پایداری خاکدانه ها در 71 نمونه خاک در چهار منطقه (2 منطقه در مناطق نیمه خشک و 2 منطقه در مناطق خشک) از استان اصفهان بررسی شد. پایداری خاکدانه ها به روش الک تر اندازه گیری شد. برای بهینه سازی شرایط آزمایش برای خاک های مورد بررسی، سه زمان الک کردن (5، 10 و 15 دقیقه) به منظور اعمال تنش های هیدرومکانیکی متفاوت در آب استفاده شد و اثر آنها بر پایداری خاکدانه های 10 خاک انتخابی از بین خاک های مورد بررسی ارزیابی شد. پایداری خاکدانه ها با استفاده از شاخص های میانگین وزنی قطر (mwd) و میانگین هندسی قطر (gmd) خاکدانه ها محاسبه شد. پایداری خاکدانه ها در همه زمان های الک کردن با یکدیگر تفاوت معنی داری در سطح 1/0 درصد با یکدیگر نشان دادند. زمان 10 دقیقه الک کردن خاکدانه ها برای ارزیابی پایداری ساختمان خاک در این مناطق مناسب تر بود، زیرا در این زمان اختلاف بین پایداری ساختمانی خاک ها بهتر مشخص شد. از میان ویژگی های ذاتی خاک، مقدار کربن آلی بیشترین نقش را در پایداری خاکدانه های خاک در همه ی مناطق داشت. علاوه بر مقدار کربن آلی، رسانایی الکتریکی خاک در پایداری خاکدانه ها در مراتع مناطق استپی که شرایط خشک تری دارند، اهمیت بیش تری داشت. در مقایسه با توزیع نرمال و شاخص mwd، توزیع لوگنرمال و شاخص gmd بهتر توانستند توزیع اندازه خاکدانه ها را در مناطق مورد بررسی استان اصفهان نشان دهند. بنابراین ارزیابی و پایش پایداری خاکدانه ها و مقدار کربن آلی می تواند اطلاعات ارزشمندی در خصوص روند تغییرات مثبت و منفی عملکرد مراتع در نتیجه انجام روش های مدیریتی فراهم نماید.

Soil Structural Stability Assessment Using Wet-Sieving Method in Selected Rangeland Sites in Isfahan Province

Soil aggregate stability is considered as a key indicator of soil quality and health assessments in rangelands. Many factors and properties such as soil texture, organic carbon, calcium carbonate, sodium adsorption ratio, and electrical conductivity might affect soil aggregate stability. The effects of these factors on aggregate stability of 71 soil sles collected from 4 rangeland sites (2 in semiarid and 2 in arid lands) in Isfahan province were investigated. Aggregate stability was measured using the wetsieving method. To optimize the trial conditions for the investigated soils, three shaking times (5, 10 and 15 minutes) were used to impose different hydromechanical stresses on the aggregates of ten soils selected out of the studied soils. The structural stability was assessed using mean weight diameter (MWD) and geometric mean diameter (GMD) of the waterstable aggregates. Significant differences of MWD were observed between the shaking times. The 10min shaking was selected as best for structural stability assessment in the studied regions because it resulted in better differentiation of soils on the basis of structural stability. Among the intrinsic properties, soil organic carbon content had the most important role in aggregate stability in all zones. However, electrical conductivity (in addition to organic carbon content) had an important role in aggregate stability in the arid rangelands. Lognormal distribution and GMD could represent better the aggregate size distribution when compared with normal distribution and MWD in the studied regions. Overall, wetsieving method with shaking time of 10 min is suggested to assess the soil structural stability in rangelands of Isfahan province. Therefore, soil aggregate stability and the factors affecting this vital indicator can be used efficiently for assessing and monitoring management effectiveness and rangeland functionality trend.