مقایسه تثبیت پتاسیم و آمونیوم توسط رس‌های جداسازی شده از خاک با سیستم‌های مختلف کشاورزی

به منظور بررسی مقایسه تثبیت پتاسیم و آمونیوم توسط رس های جداسازی شده از خاک با سیستم های مختلف کشاورزی، از دو منطقه شمال و جنوب استان خوزستان در شهرستان های شوشتر و آبادان نمونه های خاک از کشت های نیشکر، تناوبی، نخلستان و بایر در عمق های صفر تا 30 و60 30 سانتی متری نمونه برداری شد. برای مقایسه تثبیت پتاسیم و آمونیوم به رس های جداسازی شده از 30 نمونه خاک، هم زمان غلظت های کلرید پتاسیم و کلرید آمونیوم (صفر، 50، 100، 200، 400، 600، 800، 1000 میلی گرم بر کیلوگرم) اضافه گردید. نمونه ها به مدت 24 ساعت در شرایط آزمایشگاهی (دمای 20 درجه سلسیوس بدون تکان دادن) نگه داری شد. سپس با استات منیزیم عصاره گیری و مقادیر پتاسیم و آمونیوم قابل جذب تعیین و سپس مقدار پتاسیم و آمونیوم تثبیت شده از تفاوت این مقادیر محاسبه گردید. نتایج مطالعه کانی شناسی با روش پراش پرتو ایکس وجود کانی های رسی کائولینیت، پالی گورسکایت، ایلیت، کلرایت، اسمکتیت و کوارتز را در مناطق مورد مطالعه نشان داد. مقایسه میانگین میزان تثبیت پتاسیم و آمونیوم با آزمون دانکن نشان داد که با افزایش غلظت پتاسیم و آمونیوم، مقدار و درصد تثبیت افزایش یافته است. بیشترین تثبیت پتاسیم و آمونیوم در لایه سطحی رس های خاک اراضی تحت کشت تناوبی شوشتر و برای رس های آبادان در نخلستان بود. مقایسه تثبیت پتاسیم و آمونیوم نشان داد که در هر دو کاتیون، با افزایش غلظت میزان تثبیت افزایش یافته است ولی افزایش غلظت یکی باعث کاهش میزان تثبیت دیگری و برعکس شده است. هم چنین میزان تثبیت آمونیوم در این مناطق توسط این رس ها بیشتر از پتاسیم بوده است که این امر ممکن است به اثر کانی های رسی اسمکتیت و تثبیت بیشتر آمونیوم توسط این کانی نسبت به کانی های رسی دیگر باشد. نتایج این تحقیق می تواند برای مدیریت کودهای پتاسیمی و آمونیوم دار در اراضی زراعی مورد استفاده قرار گیرد.

Comparison Between Potassium and Ammonium Fixation by Clays in Different Agriculture Systems

This study was done to compare K+ and NH4+ fixation in different agricultural systems in Khuzestan province. Soil sles were collected from Shushtar and Abadan. Sles were collected from depths of 030 and 3060 cm in sugarcane, multi cropping, palm and uncultivated land. Then, 0501002004006008001000 mg kg1 K+ or NH4+ concentrations were added to 0.5 gram of clay separated from these soil sles. These clay sles were kept for 24 h at room temperature. Then, they were extracted with 0.5 M magnesium acetate, and K+ and NH4+ were determined by flame photometer and micro diffusion methods, respectively. Fixed K+ or NH4+ was determined from added and extracted cations. Also, XRD studies were done in some sles. Kaolinite, palygoreskite, illite, chlorite, smectite and quartz were identified by XJRD. Statistical analysis showed that K+ or NH4+ fixation and rate were increased by increasing the concentration. Maximum K+ or NH4+ were fixed in surface layerrsquo s clay in Shushtar multi cropping and Abadan Palm cultivation. The results showed that K+ and NH4+ fixation were increased by increasing the concentration. But, under increasing concentration for a cation, fixation decreased for others and vice versa. NH4+ fixation was more than K+. This may be due to smectite clay mineral in these sles. Smectite group tend to cause NH4+ fixation more than K+. These results can be applied for K+ or NH4+ fertilizers management.