نقش تغییر کاربری مراتع تخریب شده بر برخی از ویژگی‌های کیفیت خاک در منطقه صفاشهر استان فارس

استفاده ناآگاهانه و غیرعلمی از اراضی مرتعی باعث تخریب آنها می گردد. بنابراین، تبدیل این مراتع تخریب شده به زمین های کشاورزی و سایر کاربری ها ممکن است کیفیت خاک را بهبود بخشد. هدف این مطالعه، ارزیابی تاثیر کشت و کار در مراتع تخریب شده بر برخی از ویژگی های خاک در منطقه صفاشهر استان فارس بود. بدین منظور، چهار کاربری شامل مرتع تخریب شده، مرتعی که به مدت 17 سال به زمین کشاورزی تبدیل شده بود، زمین کشاورزی که به مدت چهار سال به باغ سیب تبدیل شده بود و نیز باغ سیب قدیمی با قدمت 40 سال انتخاب شد. نمونه برداری به صورت کاملاً تصادفی، از هر کاربری و از دو عمق (200 و 5020 سانتی متر) و در پنج تکرار انجام شد. نتایج نشان داد که تغییر کاربری اراضی مرتعی به سایر کاربری ها باعث افزایش ماده آلی و میانگین وزنی قطر خاکدانه ها (mwd) در هر دو عمق خاک شده بود. جرم مخصوص ظاهری و رس قابل پراکنش در آب در کاربری های کشاورزی و باغ جدید نسبت به مرتع، افزایش و در باغ قدیمی، کاهش یافته بود. بنابراین، توصیه می گردد که از روش های نوین کشاورزی مانند کشت بدون شخم یا شخم حداقل به جای روش های سنتی کشاورزی استفاده شود و نیز از چرای بیش از حد دام در مراتع جلوگیری به عمل آید.

The Effect of Degradaded Rangeland Change to Other Land Uses on Some Soil Quality Indicators in Safashahr, Fars Province

Improper use of rangelands may lead to their destruction. Therefore, the conversion of these degraded rangelands to agricultural lands and other land uses may improve their soil quality. The purpose of the present study was to evaluate the impact of cultivation in the degraded rangelands on some soil characteristics in Safashahr region of Fars province. Four land uses including the rangeland with sparse vegetation (degraded rangeland), the rangeland converted to agricultural land over 17 years, the agricultural land converted to apple orchard for 4 years and also to an apple orchard for 40 years were selected. Sles were randomly taken from each land use at two depths (020 and 2050 cm) with five replications. The results revealed that land use change significantly increased organic matter and MWD in both soil depths. Bulk density and water dispersible clay increased in agricultural land and new orchard while a decrease was observed for old apple orchard. It is suggested the traditional farming to be replaced with new cultivation methods like minimum tillage and no tillage. Overgrazing of the rangelands must also be avoided.