بررسی عوامل موثر بر رفتار ترک‌پذیری خاک‌های شالیزاری(مطالعه موردی استان گیلان)

آبیاری تناوبی با فواصل زیاد در شالیزارها می تواند موجب بروز ترک در خاک، تلفات آب و به دنبال آن آسیب به گیاه گردد. این مطالعه با هدف بررسی روند ترک پذیری و عوامل موثر بر آن در خاک چهار نقطه از شالیزارهای استان گیلان ) موسسه تحقیقات برنج کشور در رشت، آستانه، شاندرمن و خمام) که از نظر واحدهای فیزیوگرافی متفاوت بودند از طریق اندازه گیری و ثبت مشخصه های مربوط به روند ترک برداری در سطح مزرعه و پس از قطع آبیاری در مرحله رشد زایشی گیاه برنج انجام شد. تجزیه خاک نشان داد که علی رغم تشابه در نوع کانی غالب، ضریب انبساط خطی در خاک موسسه و خمام نسبت به دو خاک دیگر بیشتر است. ابعاد ترک ها هم بستگی معنی داری با رطوبت حجمی و مقدار رس خاک نشان دادند. روند زمانی توسعه ترک (عمق و پهنا و تراکم) نشان داد که این روند در خاک های مختلف متفاوت بوده اما متاثر از رطوبت خاک می باشدکه این متغیر نیز خود متاثر از عمق آب زیرزمینی می باشد. عمق ترکها در هیچ کدام از خاک ها از سخت لایه شخمی عبور نکرد. خاک های مورد مطالعه دارای یک حد آستانه نسبتاً مشخص در رابطه با پهنا و عمق ترک در فاصله زمانی حدود 20 تا 25 روز پس از قطع آبیاری بودند، به طوری که پس از این زمان، مقدار نسبتاً ثابتی از پهنا در حدود 3، 2، 5/2 و 5 سانتی متر و عمق ترک در حدود20، 25، 17 و 27 سانتی متر به ترتیب برای خاک های آستانه، خمام، شاندرمن و موسسه را نشان دادند.

Investigation of Factors Affecting Cracking Behavior in Paddy Soils (Case study: Guilan province)

Intermittent irrigation of paddy fields with long intervals can cause cracks in heavy soils, facilitate loss of water and finally damage the crop. This study was carried out in order to investigate the cracking trend and some other factors affecting soil cracking in four different physiographical areas of paddy field. The study areas were Rasht, Shanderman, Astaneh and Khomam in Guilan province. The experiment was carried out in paddy fields with transplanted rice by determining the physical properties relevant to cracking behavior after irrigation withdrawal in the reproductive stage. Soil analysis showed that despite similarity in type of dominant minerals, the linear expansion coefficients of Rasht and Khomam soils were higher than those of two other areas. In addition, there was a significant relationship between crack dimensions and volumetric soil water content and clay content. Furthermore, the temporal variation in study of crack development (depth, width and density) showed that they varied in different areas and were affected by volumetric soil water content and the groundwater depth. In addition, the depth of cracks in all soils did not reach the hard pan. All the investigated soils showed a definite threshold for width and depth of cracks for 2025 days after irrigation withdrawal. After this period, specific values for width (about 3.0, 2.0, 2.5, and 5.0 cm) and depth of cracks (20, 25, 17, and 27 cm) were registered for Astaneh, Khomam, Shanderman and Rasht, respectively