رها‌سازی شکل‌های محلول، تبادلی و غیر‌تبادلی پتاسیم در برخی از کانی‌های سیلیکاته پتاسیم‌دار تحت تاثیر اسید اگزالیک

اسیدهای آلی در افزایش زیست فراهمی عناصر غذایی خاک نقش مهمی دارند. این مطالعه به منظور تعیین تاثیر غلظت های مختلف اسید اگزالیک در آزاد سازی شکل های محلول، تبادلی و غیر تبادلی پتاسیم در برخی از کانی های میکایی و فلدسپات پتاسیم و بررسی روند آزاد سازی پتاسیم در طول زمان، انجام شد. آزمایش در قالب طرح کاملاً تصادفی با آرایش فاکتوریل شامل پنج نوع کانی (بیوتیت، فلوگوپیت، موسکویت، فلدسپات زنجان و فلدسپات یزد)، چهار غلظت اسید اگزالیک (صفر، 1، 10 و 100 میلی مولار)، چهار زمان (5 ساعت، 20، 60 و 90 روز) و در دو تکرار انجام شد. کانی های مورد مطالعه (کوچک تر از 50 میکرون) تحت تاثیر اسید اگزالیک با غلظت های مختلف در دوره های زمانی گفته شده قرار گرفتند. مقدار پتاسیم محلول، تبادلی و غیر تبادلی آزاد شده در این کانی ها، با استفاده از دستگاه فلیم فتومتر اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که از بین غلظت های مختلف اسید اگزالیک، بیشترین غلظت اسید (100 میلی مولار) توانسته است بیشترین مقدار پتاسیم محلول، تبادلی و غیر تبادلی را در تمام کانی ها آزاد نماید. بیشترین میزان پتاسیم محلول به مقدار 86/0 گرم بر کیلوگرم از کانی فلوگوپیت و بیشترین پتاسیم تبادلی و غیر تبادلی به ترتیب، به میزان 56/1 و 64/29 گرم بر کیلوگرم از کانی بیوتیت آزاد شد. کانی موسکویت با مقادیر 19/0، 34/0 و 41/1 گرم بر کیلوگرم به ترتیب کمترین آزاد سازی پتاسیم محلول، تبادلی و غیر تبادلی را در بین کانی های مورد مطالعه داشت. به طور کلی روند رها سازی پتاسیم از کانی ها دارای دو فاز مشخص رهاسازی سریع در مراحل اولیه و رها سازی با سرعتی کمتر تا انتهای آزمایش می باشد. پیشنهاد می شود که در پژوهش های بعدی، بازه زمانی طولانی تری برای رهاسازی پتاسیم در نظر گرفته شود.

Release of Soluble, Exchangeable and Non-Exchangeable forms of Potassium in Selected Silicate K-bearing Minerals as Influenced by Oxalic Acid

Organic acids play an important role in improving the bioavailability of soil nutrients. The objectives of this study were to determine the effect of oxalic acid on the release of soluble, exchangeable and nonexchangeable forms of K from micaceous minerals and potassium feldspars, and also to investigate the trend of K release by time. A laboratory study was carried out using a completely randomized design with two replicates. Biotite, phlogopite, muscovite, Zanjan and Yazd Kfeldspars (< 50 mu m size) were treated with 0, 10 and 100 mM of oxalic acid solutions for a period of 5 hours and 20, 60 and 90 days. The amount of K was determined by flame photometer. The results indicated that most amount of soluble, exchangeable and noexchangeable K was released by 100 mM of oxalic acid. The maximum soluble K (0.86 gKg1) was released from phlogopite, and the maximum exchangeable and nonexchangeable K (1.5 and 29.6 gKg1, respectively) were released from biotite. Muscovite with 0.19, 0.34 and 1.41 gKg1 of soluble, exchangeable and nonexchangeable K, respectively, had the lowest release of K among the studied minerals. The kinetics K release from minerals consisted of two phases. The first phase was relatively rapid and then it had a slow rate until the end of the experiment. Given that the applied concentration of organic acid was high, potassium release during the experiment period did not reach the steady state. Therefore, a longer period of release experiment is suggested.