بررسی کاربرد آبیاری با زه‌آب کشاورزی در سطوح مختلف شوری و کم‌آبی بر عملکرد و اجزای عملکرد گیاه کینوا (مطالعه موردی در شرایط آب‌وهوایی اهواز)

کینوا گیاهی با ارزش غذایی مطلوب و پتانسیل رشد و تولید در شرایط نامساعد محیطی است که در برابر شوری تحمل زیادی دارد. استفاده مجدد از زه‌آب کشاورزی یک روش طبیعی و مهم در مدیریت زه‌آب است که موجب افزایش درآمد کشاورزان، تولید پایدار و امنیت غذایی خواهد شد؛ بنابراین این پژوهش با هدف بررسی آبیاری با زه‌آب کشاورزی و تنش شوری و کم‌آبی بر عملکرد و اجزای عملکرد گیاه کینوا (رقم تیتیکا) تحت سطوح شوری 2، 10، 15 و 20 دسی‌زیمنس بر متر و سطوح آبیاری کامل، آبیاری 80 و 60 درصد نیاز آبی گیاه با سه تکرار و در قالب کرت‌های خردشده و با طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی در مزرعه آزمایشی دانشکده مهندسی آب و محیط‌زیست دانشگاه شهید چمران اهواز در دو فصل پاییز و بهار در سال‌های 1401 و 1402 انجام شد. نیاز آبی گیاه با استفاده از اندازه‌گیری رطوبت خاک قبل از هر آبیاری و افزایش رطوبت به مقدار ظرفیت زراعی به روش وزنی انجام شد. تیمارهای آزمایشی پس از جوانه‌زنی بذرها و از ابتدای کشت اعمال شد. پس از رسیدن فیزیولوژیکی گیاه عملیات برداشت به‌صورت بریدن بوته از سطح خاک انجام شد و نمونه‌ها به‌منظور خشک‌کردن تعیین اجزای عملکرد به آزمایشگاه منتقل شد.نتایج نشان داد که تنش شوری در مقایسه با تنش کم‌آبی (در سطح احتمال یک درصد) میزان تاثیر بیشتری روی کاهش عملکرد و اجزای عملکرد کینوا داشته است. همچنین بر اساس نتایج این مطالعه، بیشترین و کمترین میزان عملکرد دانه به‌ترتیب در فصل پاییز 5/45 و 1/8 و در فصل بهار 3/87 و 0/73 تن در هکتار به‌طور مشابه در تیمارهای s1i1 و s4i3 به‌دست آمد.

investigation of the use of irrigation with drainage water at different salinity and water stress levels on quinoa yield and yield components (case study: ahvaz climatic conditions)

quinoa, a nutritionally rich crop with remarkable adaptability to unfavorable environments, exhibits a high tolerance to salinity. reusing agricultural drainage water is a natural and important method in drainage management that increases farmers’ income, sustainable production, and food security. the objective of this study was to investigate the effects of irrigation with agricultural drainage water, salinity stress, and water deficit on the yield and yield components of quinoa (titicaca) under salinity levels of 2, 10, 15, and 20 ds/m and irrigation levels of full irrigation, 80%, and 60% of the crop water requirements. the experiment was conducted with three replications using a split-plot design with a randomized complete block design (rcbd) at the experimental farm of the faculty of water and environmental engineering at shahid chamran university of ahvaz, during the fall and spring seasons of the years 2022 and 2023. the water requirement of qinoa was determined gravimetrically by measuring soil moisture before each irrigation and increasing it to field capacity. the experimental treatments were imposed after seed germination and from the start of cultivation. the plants were harvested and transported to the laboratory for drying and yield component analysis upon physiological maturity. the results revealed that salinity stress had a more pronounced impact on reducing quinoa yield and yield components compared to water stress. the highest and lowest grain yields were observed in the autumn season, reaching 5.45 and 1.8 t/ha under the treatments of s1i1 and s4i3, respectively. similarly, in the spring season, the highest and lowest grain yields were 3.87 and 0.73 t/ha under the same treatments, respectively.