برآورد شاخص برفی szisnow در مقیاس حوضه‌ای با استفاده از پایگاه اطلاعاتی gldas

پایش خشکسالی در حوضه‌های برفی، مستلزم اصلاحاتی در شاخص‌های متداول خشکسالی تحت عنوان شاخص‌های خشکسالی برفی است. جدیدترین شاخص برفی توسعه‌یافته عبارت از szisnow است. محاسبه شاخص مزبور، علاوه بر داشتن الگوریتم خاصی، مستلزم دسترسی به مقادیر 22 متغیر مختلف اقلیمی و فیزیکی از جمله رطوبت خاک در عمق 0 تا 10 سانتی‌متر، رطوبت خاک در عمق 100 تا 200 سانتی‌متر، دمای هوا، آب معادل برف، رواناب حاصل از ذوب برف، ، بارش برف، بارش باران، نرخ کل بارندگی، تبخیر و تعرق، سرعت باد، رواناب سطحی، رواناب آب زیرزمینی، تبخیر بالقوه، فشار هوا، رطوبت نسبی، شار خالص گرمای نهان، شار حرارتی زمین، شار خالص حرارتی محسوس، تبخیر از خاک لخت، تبخیر از تاج پوشش، تعرق و تبخیر و تعرق بالقوه است. شاخص مزبور، تاکنون فقط در مقیاس قاره‌ای محاسبه شده‌است. این در حالی است که پایش خشکسالی در مقیاس حوضه‌ای به‌عنوان یکی از جنبه‌های مدیریتی منابع آب دارای اهمیت است. از طرفی به‌دلیل نبودن اطلاعات کافی برای تخمین پارامترهای مزبور، استفاده از اطلاعات پایگاه‌های داده جهانی راه‌گشا خواهد بود. از این‌رو در پژوهش حاضر، علاوه بر معرفی فرایند محاسبه شاخص szisnow، در حوضه آبریز دز، اقدام به استخراج پارامترهای مورد نیاز شاخص در مقیاس زمانی 3، 6 و 12ماهه و دوره 41ساله (1982 تا 2023) با استفاده از داده‌های  gldasو سپس پایش خشکسالی حوضه مورد مطالعه شد. نتایج نشان داد که شاخص جدید szisnow، چندمتغیره‌ای است که به‌واسطه وجود پارامترهایی که فاقد مشاهدات زمینی است و از سوی دیگر دردسترس‌بودن پایگاه معتبر gldas، امکان محاسبه شاخص را فراهم می‌آورد. همچنین نتایج نشان داد که در گام‌های زمانی 3، 6 و 12ماهه به‌ترتیب جولای، به میزان 0/59-، ماه ژوئن به میزان 0/45- و ماه اکتبر به میزان 0/35- بیشترین میزان خشکسالی را دارد.

estimation of the szisnow snow index on basin scale using the gldas database

drought monitoring in snowy basins requires modifications in common drought indices, called snow drought indices. the latest developed snow index is szisnow. the szisnow index calculating with special algorithm requires access to the values of 22 different climatic and physical variables, including soil moisture at a depth of 0 to 10 centimeters, soil moisture at a depth of 100 to 200 centimeters, air temperature, water equivalent to snow, runoff from snow melting, snowfall, rainfall, total precipitation rate, evaporation and transpiration, wind speed, surface runoff, groundwater runoff, potential evaporation, air pressure, relative humidity, net latent heat flux, ground heat flux, net sensible heat flux, evaporation from bare soil, evaporation from the canopy, and potential evapotranspiration. so far, the mentioned index has been calculated only on a continental scale. drought monitoring at the basin scale is important as one of the management aspects of water resources. on the other hand, due to the lack of sufficient information to estimate the mentioned parameters, the use of information from global databases will be a solution. therefore, in this research, while introducing the process of calculating the szisnow index, in the dez catchment area, extracting the required parameters of the index in a time scale of 3, 6, and 12 months and a period of 41 years (1982 to 2023) using data gldas and then drought monitoring of the basin was studied. the results showed that the new szisnow index is a multi-variable index that provides the possibility of calculating the index due to the existence of parameters that lack ground observations and on the other hand, the availability of the reliable gldas database. also, the results showed that in the time steps of 3, 6, and 12 months, july at -0.59, june at -0.45, and october at -0.35 had the highest amount of drought, respectively.