اثر متقابل مالچ و سوپرجاذب بر عملکرد و بهره‌وری آب ذرت علوفه‌ای(zea mays) تحت شرایط کم‌آبیاری در منطقه خرم‌آباد

باتوجه‌به کمبود منابع آبی، بارش کم و تبخیر بیش از اندازه در کشور، داشتن برنامه دقیق آبیاری و شیوه مدیریتی مناسب، امری ضروری است. حال به‌منظور بررسی اثر مالچ و سوپرجاذب، پژوهشی در شهر خرم‌آباد و در سال 1401 به‌صورت فاکتوریل با طرح پایه کاملاً تصادفی در سه تکرار انجام شد. فاکتور اول تیمار آب آبیاری در چهار سطح شامل آبیاری بر اساس وجود تامین 100 درصد نیاز آبی (i100)، تامین 80 درصد نیاز آبی (i80)، تامین 60 درصد نیاز آبی (i60) و تامین 40 نیاز آبی (i40) گیاه بود. فاکتور دوم نیز شامل مواد اصلاحی مالچ گیاهی (m)، سوپرجاذب (s) و تیمار شاهد (i) بودند. نتایج پژوهش نشان داد که بیشترین میزان عملکرد‌ تر، عملکرد خشک و ارتفاع بوته مربوط به تیمار i100-m بود که به ترتیب برابر52/89 تن در هکتار، 29/42 تن در هکتار و 2/27 متر به ‌دست آمد. بیشترین مقدار بهره‌وری تر و بهره‌وری بیولوژیک از آن i40-s بود که به ترتیب برابر 14/24 کیلوگرم علوفه تر به‌ازای یک مترمکعب آب و 4/75 کیلوگرم ماده خشک به‌ازای یک مترمکعب آب محاسبه شد. کمترین میزان عملکرد ‌تر و خشک مربوط به i40-m بود و کمترین بهره‌وری تر نیز مربوط به تیمار i100- s بود. به‌طورکلی ماده اصلاحی مالچ در تیمار‌های با تنش آبی کمتر، عملکرد بهتری داشت، ولی با افزایش میزان تنش آبی، عملکرد تیمار‌های حاوی مالچ کاهش یافت. ماده اصلاحی سوپرجاذب نیز در تیمارهای آبیاری کامل یا با تنش کمتر، عملکرد کمتری را نشان داد، ولی با افزایش میزان تنش نتیجه بهتری را رقم زد.

the mutual effect of mulch and superabsorbent on yield and water productivity of maize (zea mays) under deficit irrigation in khorramabad region

due to the lack of water resources and excessive evaporation in the country, it is necessary to have a detailed irrigation program and a suitable management method. the present research was conducted to investigate the effect of superabsorbent and mulch in khorramabad in july 2022 in a factorial combination with a completely randomized design in three replications. the first experimental factor was irrigation water treatment in 4 levels including irrigation that provided 100% water requirement (i100), 80% of crop water requirement (i80), 60% of crop water requirement (i60), and 40% of crop water requirement (i40). the second factor included different corrective materials including plant mulch (m), superabsorbent (s), and control treatment (i). the results showed the maximum amount of wet and dry yield and crop height was related to i100-m treatment, i.e. 100 percent water requirement and compost corrective material, which were 89.52 tons per hectare, 29.42 tons per hectare, and 2.27 meters. the maximum wet and biological productivity for i40-s was calculated as 14.24 kg of wet matter per cubic meter of water and 4.75 kg of dry matter per cubic meter of water. the lowest wet and dry yields were related to i40-m, which decreased the yield of the control treatment by 6.5 percent and 0.9 percent. the lowest productivity was related to the i100-s treatment, which was calculated as 3.13 kilograms per cubic meter of water for biological productivity and 9.14 kilograms per cubic meter of water for wet weight productivity. in general, mulch had a better performance in the treatments where the water stress was low, but when the water stress increased, the performance of the mulch treatments decreased. in the superabsorbent matter, the treatments with complete irrigation or with less stress, yield decreased, but the treatments with increased stress showed better results than most of the corrective materials and the control treatment.