عملکرد و بهره‌وری آب گندم در سامانه‌های آبیاری سطحی و قطره‌ای- نواری در شرق اصفهان

در مناطق خشک و نیمه‌خشک به‌دلیل کمبود میزان بارندگی و محدودیت آب امکان زیر سطح بردن تمام اراضی تحت کشاورزی فاریاب امکان‌پذیر نیست. به همین دلیل کشت‌های متراکم با روش آبیاری قطره‌ای که آب را در محدوده ریشه گیاه توزیع می‌کند می‌تواند گزینه مناسبی برای تولید و ارتقاء بهره‌وری آب باشد. اهداف این پژوهش شامل مقایسه عملکرد و بهره‌وری آب گندم در دو الگوی توزیع آب در آبیاری قطره‌ای- نواری و سطحی (آبیاری درجا) در آبیاری کامل و تنش رطوبتی در شرق استان اصفهان بود. تیمارهای آزمایشی شامل دو سامانه آبیاری (آبیاری قطره‌ای- نواری و سطحی) و سه سطح مختلف آبیاری (یک سطح آبیاری کامل (w1)، دو سطح کم‌آبیاری شامل دور آبیاری دو برابر و عمق برابر با آبیاری کامل (w2) و دریافت نصف مقدارآب در تیمار آبیاری کامل و آبیاری همزمان با آبیاری کامل (w3)) بودند. در آبیاری سطحی آبیاری یکجا بدون رواناب با راندمان 100 درصد اعمال شد. عملکرد در سطح آبیاری کامل در سامانه آبیاری قطره‌ای 5338/4 کیلوگرم در هکتار و در سامانه آبیاری سطحی یکجا 5772/8 کیلوگرم در هکتار بود. اعمال تنش در دو سامانه آبیاری نتایج متفاوتی به‌دلیلی تفاوت در الگوی خیس‌شدگی داشت. در سامانه آبیاری قطره‌ای بیشترین کاهش محصول در تیمار w2 و در سامانه آبیاری سطحی بیشترین کاهش محصول در تیمار w3 بود. همچنین، بیشترین شاخص بهره‌وری آب در سامانه آبیاری قطره‌ای 1/44kg/m3 مربوط به تیمار w3 و در سامانه آبیاری سطحی 1/46kg/m3 مربوط به تیمار آبیاری w2 بود. در سامانه آبیاری قطره‌ای مدیریت کم آبیاری دور ثابت عمق متغیر بهترین گزینه مدیریت کم آبیاری است. اما در آبیاری سطحی روش کم‌آبیاری دور متغیر عمق ثابت (به‌عبارتی حذف یک آبیاری یا افزایش دور آبیاری) بهترین گزینه مدیریت کم‌آبیاری است.

yield and water productivity of wheat under drip-tape and surface irrigation system in east of isfahan

due to water scarcity, it is impossible to utilize all irrigated cropland in arid and semi-arid areas. therefore, dense cultivation with a drip irrigation system that delivers water directly to the plant’s root zone is an appropriate choice to enhance water productivity. the objectives of the present study were to compare wheat yield and water productivity under two different water distribution patterns in the drip-tape irrigation system and surface irrigation in full irrigation and deficit irrigation levels. the experimental treatments consist of two irrigation systems (drip-tape (dt), and surface irrigation (su)), and three different irrigation levels (a full irrigation level (w1), two deficit irrigation levels, the irrigation interval twice, and the same irrigation depth of w1 level (w2), applied half of the irrigation depth of w1 level at the same time (w3)). the su was implemented in place with 100% efficiency to avoid runoff. the yield in full irrigation level in dt was 5338.4 kg/ha and in su was 5772.8 kg/ha. applying deficit irrigation in two irrigation systems has different effects due to various water distribution patterns. in the dt, the most yield reduction was in w2, and in su was in w3. the highest water productivity in dt was observed in w3 with a 1.44 kg/m3 value. the highest water productivity in su was observed in w2 with a 1.46 kg/m3 value. for each irrigation system, some type of deficit irrigation management is optimal.