اثر موقعیت شیب بر کانی‌شناسی بخش رس خاک‌ها در دو ردیف پستی و بلندی با مواد مادری متفاوت در بخشی از حوضه آبخیر سد کارون 3، شرق استان خوزستان

ماده مادری و پستی و بلندی از عوامل تشکیل‌دهنده خاک بوده که با تاثیر بر پارامترهای مختلف، تکامل خاک را تحت تاثیر قرار می‌‌دهند. این مطالعه با هدف مقایسه اثر مواد مادری مارنی و آهکی در موقعیت‌های مختلف شیب شامل قله‌شیب، شانه شیب، پای شیب و پنجه‌شیب بر ترکیب کانی‌های رسی و شناسایی منشا تشکیل آنها در بخشی از حوضه آبخیز سد کارون 3 انجام شد. بر این اساس، از لایه‌های مختلف 8 خاکرخ مختلف نمونه‌برداری و برخی ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی خاک‌ها و کانی‌شناسی رس‌ها بررسی شد. نتایج نشان داد که نوع و فراوانی کانی‌های شناسایی شده برای هر دو مواد مادری بیشتر متاثر از موقعیت پستی و بلندی هستند. ترکیب کانی‌های شناسایی شده در ردیف پستی و بلندی با مواد مادری مارنی شامل کانی‌های کائولینیت، پالیگورسکیت، اسمکتیت، کلریت، میکا و کوارتز و در ردیف پستی و بلندی با مواد مادری آهکی کانی‌های پالیگورسکیت، اسمکتیت، کلریت، میکا و کوارتز است و بیشتر کانی‌های شناسایی شده در همه موقعیت‌ها در افق c نیز مشاهده شدند. اما در مواد مادری مارنی کانی کائولینیت و احتمال پدوژنز بودن بخشی از اسمکتیت در قسمت‌های پایدار شیب و برای مواد مادری آهکی کانی اسمکتیت به‌صورت پدوژنیک تشکیل یافته‌اند. نتیجه رابطه ویور و بک نشان‌دهنده این بود که غالب کانی‌ها در بازه تعادلی کانی پالیگورسکیت قرار دارند.

the effect of slope position on clay mineralogy of soils in two topo-sequences with different parent materials in parts of karoun 3 basin, east of khuzestan province

parent material and topography are among the soil-forming factors that affect soil evolution by influencing different parameters. this study was conducted to compare the effect of marl and calcareous parent materials in different slope positions, including the summit, shoulder, foot-, and toe-slopes on soil clay mineralogy in the karoon 3 basin, east of khuzestan province. four soil profiles in each of the two topo-sequences were dug. they were sampled based on their genetic horizons and some physical, chemical properties, and clay mineralogy were measured. the results showed that the type and abundance of clay minerals identified for both parent materials were more affected by topo-sequence position. the composition of minerals identified in the topo-sequence with marl parent materials included kaolinite, palygorskite, smectite, chlorite, mica, and quartz, and in the topo-sequence with calcareous parent materials, palygorskite, smectite, chlorite, mica minerals, and quartz, and most of the identified minerals were also observed in all positions in the c horizon. however, in marl parent materials kaolinite, and calcareous parent materials, smectite seems to have been formed pedogenically. the result of the association between weaver and beck indicated that most of the clay minerals are in the equilibrium of palygorskite.