اثر شیب و پوشش گیاهی بر حرکت کلر و پتاسیم در رواناب و زه‌آب یک خاک لوم‌رسی

این پژوهش به منظور بررسی اثر نوع گیاه (گندم و یونجه) و شیب زمین (5 و 20 درصد) بر آلودگی آب های سطحی و زیرزمینی در یک خاک لوم رسی انجام گرفت. خاک های نمونه برداری شده در داخل جعبه های فلزی که دارای یک خروجی برای زه آب و یک خروجی برای رواناب بود، ریخته و گیاهان گندم و یونجه در آنها کاشته شد. پس از رشد گیاه محلول کلرید پتاسیم 0/05 مولار به سطح خاک اضافه و آبیاری با استفاده از شبیه ساز باران با شدت 64 میلی متر در ساعت به مدت دو ساعت انجام شد. سپس میزان کلرید و پتاسیم در نمونه های برداشت شده از رواناب و زه آب اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که غلظت اندازه گیری شده پتاسیم به علت ویژگی قابل جذب بودن آن کمتر از کلر بود. منحنی های رخنه کلر و پتاسیم نشان داد که شیب زمین و نوع کشت انتقال کلر و پتاسیم را تحت تاثیر قرار می دهد. زمان رسیدن به نقطه اوج منحنی های کلر و پتاسیم در رواناب به ترتیب کشت گندم با شیب 20 درصد > کشت یونجه با شیب 20 درصد > کشت گندم با شیب 5 درصد > کشت یونجه با شیب 5 درصد  بود؛ و در زه آب به صورت کشت یونجه با شیب 5 درصد >  کشت گندم با شیب 5 درصد > کشت یونجه با شیب 20 درصد > کشت گندم با شیب 20 درصد تغییر کرد. در هر شیب، پوشش گیاهی فشرده یونجه نسبت به گندم میزان آلودگی کلر و پتاسیم را در رواناب کاهش داد، در حالی که در زه آب  به علت توسعه سیستم ریشه ای بزرگتر و عمیق‌تر، سبب آبشویی بیشتر هر دو ردیاب گردید. بر اساس مطالعه انجام شده تغییر پوشش سطحی گیاهی از گندم به یونجه در زمین های شیب دار برای جلوگیری از آلودگی آب های سطحی پیشنهاد می شود؛ اگرچه فاکتورهای دیگری مانند اقلیم، بافت و ساختمان خاک نیز باید مورد توجه قرار گیرد

effects of vegetation type and slope on cl- and k+ transport in runoff and drainage of a clay loam soil

this study was conducted to investigate the effects of vegetation type (alfalfa and wheat) and slope (5% and 20%) on runoff and drainage pollution in clay loam soil. sampled soils were repacked in the box with one soil drainage outlet and one surface flow outlet and were cultivated by wheat or alfalfa. a solution containing 0.05 m kcl was poured quickly and uniformly, over the surface of each box, after plant growth. simulated rainfall was applied to the soil box with the intensity of a constant rate of 64 mm h 1 for 2 hours immediately. then the concentration of cl and k+ were measured in the collected samples of runoff and the drainage outlet. results showed that the measured concentration of k+ was lower than the cl concentration as a result of its absorbable property. the breakthrough curves (btcs) of cl and k+ showed that slope and vegetation type affected the transport of cl and k+. the peak of the btcs for cl and k+ in runoff ranked in the order of wheat and 20% slope> alfalfa and 20% slope> wheat and 5% slope> alfalfa and 5% slope, and in the drainage changed to alfalfa and 5% slope> wheat and 5% slope> alfalfa and 20% slope> wheat and 20% slope. for each slope, the intensive vegetation cover of alfalfa than wheat considerably reduces cl or k+ pollution in runoff; whereas drainage development of larger and deeper root systems was the cause of higher leached concentrations for both tracers. based on our research changes in soil surface vegetation cover from wheat to alfalfa are suggested in slope land to prevent surface water pollution; although other factors such as the climate, soil texture, and structure should also be considered.