بررسی منشا و ریسک سلامت هیدروکربن‌های آروماتیک چندحلقه‌ای(pahs) در گرد و غبار خیابانی شهر دزفول

به‌طور عمده گرد و غبار خیابانی تحت تاثیر آلودگی هیدروکربن های آروماتیک چندحلقه‌ای (pahs) قرار دارند. pahs گروهی از آلاینده‌های آلی هستند که از دو یا چند حلقه بنزنی تشکیل شده و عمدتاً طی احتراق ناقص تولید شده اند. pahs به دلیل خواص سرطان زایی و جهش زایی بالا در انسان توجه گسترده‌‌ای را به خود جلب کرده اند. بنابراین، هدف از انجام این مطالعه، بررسی منشا و میزان تاثیر این ترکیبات بر سلامت انسان و محیط زیست بود. تعداد 30 عدد نمونه گرد و غبار از پیاده رو خیابان های اصلی شهر دزفول برداشت و غلظت pahs به روش کروماتوگرافی گازی طیف سنجی جرمی (gc- ms) تعیین شد. مقدار کل غلظت ترکیبات pahs در گرد و غبار خیابانی شهر دزفول از 562/85 تا 51447/10 میکروگرم بر کیلوگرم متغیر بود. نسبت ترکیبات سرطان زا به کل pahs در محدوده بین 0/73 تا 0/91 بود. pahs با وزن مولکولی پایین و وزن مولکولی بالا به‌ترتیب 12% و 88% از کل pahs را شامل شد. احتراق سوخت های فسیلی و محصولات نفتی و انتشار از وسایل نقلیه و ترافیک مهم‌ترین منشا pahs در شهر دزفول است. میزان خطر ابتلا به سرطان درطول عمر (ilcr) در مسیر بلع برای کودکان بیشتر از بزرگسالان بوده است اما میزان ilcr در مسیر جذب پوستی و تنفس در بزرگسالان بیشتر از کودکان است. مجموع ریسک سرطانی (cr) برای کودکان (3-^10×5/77) بیشتر از بزرگسالان (3- ^10×5/56) است که این امر پتانسیل بالای خطر سرطان زایی را در منطقه مورد مطالعه نشان می‌دهد. 

assessment of sources and health risks of polycyclic aromatic hydrocarbons (pahs) in the street dust of dezful city

street dust is mainly affected by the pollution of polycyclic aromatic hydrocarbons (pahs). pahs are a group of organic pollutants consisting of two or more benzene rings and are mainly produced during incomplete combustion. pahs have attracted widespread attention due to their high carcinogenic and mutagenic properties in humans. therefore, the purpose of this study was to investigate the sources and extent of the impact of these compounds on human health and the environment. to achieve this goal, 30 dust samples were collected from the sidewalks of the main streets of dezful and the concentration of pahs was determined by gas chromatography mass spectrometry (gc ms). the total concentration of pahs in street dust of dezful varied from 562.85 to 51447.10 μg / kg. the ratio of carcinogenic compounds to total pahs was in the range between 0.73 to 0.91. low molecular weight and high molecular weight pahs accounted for 12% and 88% of total pahs, respectively. the most important sources of pahs in dezful are the combustion of fossil fuels and petroleum products and emissions from vehicles and traffic. moreover, incremental lifetime cancer risk (ilcr) in pathways ingestion in children was higher than in adults, but the ilcr in pathways dermal contact and inhalation in adults was higher than in children. the total cancer risk (cr) for children (5.77×10 3) was higher than adults (5.56×10 3), which shows the high potential for cr in the study area