الگوی توزیع ریشه و جذب آب در خاک‌های مطبق

الگوی توزیع ریشه در خاک‌های لایه‌ای یکی از موضوعات قابل توجه در محاسبۀ آب قابل نگهداری خاک و مدیریت و برنامه‌ریزی آبیاری به‌شمار می‌رود. هدف از پژوهش حاضر، تعیین الگوی توزیع ریشه گیاه سویا در نیمرخ خاک‌های مطبق و همچنین تاثیر آن بر جذب آب انجام شده است. پژوهش در قالب طرح کاملاً تصادفی با 15 تیمار مختلف متشکل از سه نوع بافت خاک (سبک، سنگین، متوسط) در چهار تکرار انجام گرفت. پایش الگوی توزیع ریشه توسط نمونه‌برداری از ستون‌های دارای ریشه در پایان دوره رشد گیاه سویا صورت گرفت. پس از مقایسه تیمارها از نظر رشد گیاه مشاهده شد که وجود لایه‌های خاک با بافت متوسط موجب توسعه و رشد بهتر گیاه شده است. در حالت کلی، چگالی طولی ریشه با افزایش عمق خاک کاهش می‌یافت، به‌جز در مواردی که لایه‌بندی خاک وجود داشت و چگالی طولی ریشه به‌ترتیب مقابل قرار گرفت: چگالی طولی ریشه متعلق به لایه‌های دارای بافت متوسط≥ بافت سنگین ≥ بافت سبک بود. میزان سرعت جذب آب توسط ریشه در لایه‌های شنی بیشترین مقدار، در رس متوسط و در بافت لومی کمترین مقدار را دارا بود. همچنین سرعت جذب آب توسط ریشه در سه لایه موجود در تیمار‌ها نیز، به‌صورت معناداری با افزایش عمق افزایش یافت. درنتیجه می‌توان گفت الگوی توزیع ریشه و رشد گیاه به‌صورت معنی‌داری تحت تاثیر بافت خاک و لایه‌بندی آن قرار دارد.

the pattern of root distribution and water absorption in layered soil

the pattern of root distribution in layered soils is one of the significant issues in the calculations of soil water and irrigation management and planning. the objective of this study was to determine the pattern of root distribution of soybean in layered soils and its effect on water uptake. the research was conducted in a completely randomized design with 15 treatments consisting of three different textures of soil (light, heavy, and medium) in four replications. the pattern of root distribution was monitored by the sampling of columns at the end of the growth period of the soybean. it was observed that the presence of the layer with medium texture has led to better plant development and growth after comparing the treatments in terms of plant growth. in general, root length density decreased with increasing soil depth, except in cases where there were different layers of soil, and root length density takes place in the following order: root length density in layers with medium texture≥ heavy texture≥ light texture. the rate of root water uptake rate was highest in the sandy layers, intermediate in clay, and lowest in loamy texture. also, the rate of root water uptake rate increased significantly with increasing depth regardless of treatments. it can be concluded that the pattern of root distribution and plant growth is significantly affected by soil texture and its stratification.