شناسایی و تعیین محتوی هیدروکربن‌های آروماتیک چندحلقه‌ای (pahs) در گردوغبار خانگی شهر خرم‌آباد

از آنجا که افراد زمان زیادی را در فضاهای سربسته و به‌ویژه داخل خانه سپری می‌کنند، بنابراین، احتمال مواجهه آنها با هیدروکربن‌های آروماتیک چندحلقه‌ای (pahs) به‌عنوان آلاینده‌های محیط داخلی با قابلیت ناهنجاری‌زایی، جهش‌زایی و سرطان‌زایی بسیار زیاد است. بنابراین، این مطالعه با هدف شناسایی و تعیین محتوی ترکیبات pah در نمونه‌های گردوغبار محیط داخلی برخی منازل مسکونی شهر خرم‌آباد در سال 1398 انجام شد. بدین منظور، در مجموع 50 نمونه گردوغبار از 10 مکان نمونه‌برداری منتخب جمع‌آوری شد و پس از استخراج آنالیت‌ها، نسبت به شناسایی و تعیین مقادیر ایزومرهای pah با استفاده از روش کروماتوگرافی گازی طیف‌سنجی جرمی(gc ms) اقدام شد. پردازش آماری داده‌ها نیز با استفاده از نرم‌افزار spss انجام شد. یافته‌ها بیانگر شناسایی 16 ایزومر pah دارای اولویت در نمونه‌ها با کمینه، بیشینه و میانگین مقادیر مجموع به‌ترتیب برابر با 14/0، 23/3 و 19/2 میکروگرم در کیلوگرم بود. از طرفی، نتایج نشان داد که میانگین مقادیر هر 16 ترکیب pah شناسایی ‌شده در نمونه‌های گردوغبار با بیشینه رواداری وزارت بهداشت، رفاه و ورزش آلمان و همچنین سازمان حفاظت محیط‌زیست ایران اختلاف معنی‌دار آماری (0/050 > p) داشته و برای همه ایزومرها از حد مجاز کوچک‌تر بوده است. با توجه به مخاطرات ناشی از مواجهه با ترکیبات pah، نسبت به شناسایی، تعیین محتوی، منشا‌یابی و پایش دوره‌ای این آلاینده‌ها در نمونه‌های محیط ‌زیستی همچون خاک، رسوب، گردوغبار، ذرات معلق، آب، هوا و بافت‌های بدن و تلاش برای کنترل منابع تولید و کاهش انتشار آنها با هدف حفظ سلامت محیط و شهروندان توصیه می‌شود.

analysis of polycyclic aromatic hydrocarbons (pahs) in household dusts of the city of khorramabad, iran

individuals spend a lot of time indoors, thus they can generally be exposed to polycyclic aromatic hydrocarbons (pahs) as a teratogen, mutagen, and carcinogen pollutants with the potential for environmental and also human health risks. therefore, the current study was performed to analyze pahs in household dust samples of the city of khorramabad, iran in 2019. a total of 50 indoor dust samples were collected from 10 sampling sites. after the extraction of analytes, the gas chromatography/mass spectrometry (gc–ms) method was used to determine pahs in the studied samples. all statistical analyses were performed by spss software. the results showed that 16 priority pahs were detected in the samples with the minimum, maximum, and mean values of 14.0, 23.3, and 19.2 µg/kg. also, based on the results the mean contents of detected pahs were lower than the maximum permissible concentration (mpc) established by mhws and iran doe. in conclusion, due to exposure risks of pahs, regular and periodic analysis of these pollutants in different environmental samples including soil, sediment, dust, particulate matter, air, water, and tissues of living organisms for environmental and human health maintenance is recommended.