شبیه‌سازی هیدروگراف‌های سیلاب طراحی در حوضه آبریز آیدوغموش با استفاده از مدل hec-hms

مدل‌های هیدرولوژیک برای ارزیابی و پیش بینی میزان آب قابل استحصال حوضه‌ها، تحلیل فراوانی سیل و تدوین استراتژی های مقابله با سیلاب‌ها روز به روز در حال گسترش است. در این مطالعه از مدل hec hms  و الحاقیه‌های hec geohms وarc hydro  در محیط arcgis برای شبیه‌سازی هیدروگراف‌های سیلاب طراحی در حوضه آبریز آیدوغموش واقع در شمال غرب ایران استفاده شد. برای محاسبه تلفات بارش، تبدیل بارش به رواناب، روندیابی و جریان پایه به‌ترتیب از روش cn scs، uh scs، ماسکینگهام و مدل ثابت ماهانه استفاده شد. در واسنجی مدل با دو رخداد واقعی سیل، میانگین مقادیر قدر مطلق باقیمانده‌ها، مجموع مربع باقیمانده‌ها و مجذور پیک وزنی میانگین مربعات خطا، برای حجم سیلاب به‌ترتیب برابر 2/75، 5/91 و 5/32 و برای دبی اوج به‌ترتیب برابر 8/9، 8/0 و 8/0  به‌دست آمد. صحت‌سنجی مدل نیز با مقدار یک درصد خطا در دبی اوج و 19 درصد خطا در حجم سیلاب مناسب ارزیابی شد. برای بارش‌های حداکثر 24 ساعته، توزیع لوگ پیرسون تیپ 3 به‌عنوان مناسب‌ترین توزیع در نرم‌افزار smada تعیین و بارش‌های طراحی با دوره‌های بازگشت مختلف استخراج شد. به این ترتیب برای دوره بازگشت 2 تا 1000 سال دبی اوج و حجم سیلاب طراحی به‌ترتیب برابر 18/8 تا 415/6 مترمکعب بر ثانیه و 5/7 تا 87/9 میلیون مترمکعب شبیه‌سازی شد.

simulation of design flood hydrographs in aydooghmush basin with hec-hms model

hydrological models for evaluating and predicting the amount of available water in basins, flood frequency analysis, and developing strategies to deal with destructive floods are expanding daily. in this study, hec geohms and arc hydro extensions in arcgis software and the hec hms model were used to simulate design flood hydrographs in the aydooghmush basin in the northwest of iran. scs cn, scs uh, maskingham, and monthly fixed methods were used to calculate rainfall losses, rainfall runoff transformation, flood routing, and base flow, respectively. in model calibration with two real flood events, the average of absolute values of the residuals, the sum of the remaining squares, and the weight of the peak mean the error squares for the flood volume were 2.75, 5.91, and 5.32, respectively and for peak discharge were 8.9, 8.0, and 8.0, respectively. model validation was evaluated as acceptable with a one percent error rate in the peak of discharge and a 19 percent in the flood volume. for maximum 24 hour precipitation, the log pearson type 3 was determined as the most suitable distribution in the smada model and design precipitation was extracted in different return periods. thus, for the return period of 2 to 1000 years, the peak discharge and volume of the design flood were simulated equally to 18.8 to 415.6 m3 s 1 and 5.7 to 87.9 mcm, respectively.