ارزیابی تاثیر توام تغییر متغیرهای اقلیمی و کاربری اراضی بر روند تبخیر و تعرق واقعی با استفاده از مدل Swat در حوضه آجی‌چای

به‌منظور مدیریت بهینه منابع آب یک حوضه، تعیین میزان تبخیروتعرق واقعی و بررسی روند زمانی آن ضروری است. در این راستا در مقاله حاضر به شبیه‌سازی سری زمانی تبخیروتعرق واقعی و تحلیل روند آن با توجه روند مولفه‌های اقلیمی و کاربری اراضی در حوضه آجی‌چای طی دوره 1394 1366پرداخته شد. به این منظور، مدل جامع swat برای حوضه آجی‌چای تنظیم، واسنجی و صحت‌سنجی شد. همچنین متوسط تبخیروتعرق واقعی شبیه‌سازی شده محصولات (در سال‌های پرباران) با مقادیر نظیر در سند ملی آب مقایسه شد. نتایج آزمون روند من‌کندال نشان داد که بارندگی سالانه در اکثر ایستگاه‌های هواشناسی روند نزولی داشته و در 10 ایستگاه، روند بارندگی به‌طور معنی‌داری کاهش یافته است. درحالی که دمای حداکثر سالانه در همه ایستگاه‌ها و دمای حداقل در اکثر آنها روند افزایشی معنی‌دار داشته است. بررسی نقشه‌های کاربری اراضی نشان داد که سطح کشت آبی حوضه طی دوره مورد مطالعه 39 درصد افزایش داشته است. بر اساس نتایج تحقیق تبخیروتعرق پتانسیل حوضه با شیب 2/54 میلی‌متر در سال دارای روند افزایشی معنی‌دار بوده است. نتایج نشان داد که با وجود روند صعودی تبخیروتعرق پتانسیل و سطح اراضی کشاورزی آبی، تبخیروتعرق واقعی حوضه به‌دلیل کاهش بارندگی، با نرخ 2/2 میلی‌متر در سال روند کاهشی معنی‌دار داشته است.

evaluation of the simultaneous effect of changes of climatic variables and land use on the actual evapotranspiration trend using the swat model in the ajichi basin

determining the actual evapotranspiration value and analyzing its temporal trend is essential for optimal water resources management in a basin. in the present paper, the actual evapotranspiration time series is simulated and its trend is analyzed according to the trend of climatic variables and land use in the ajichi basin during the period of 2015 1987. the comprehensive swat model was set up, calibrated, and validated for the ajichi basin. also, the average of simulated actual evapotranspiration of crops (in wet years) was compared with similar values in the national water document. the results of the mann kendall trend test showed that the annual rainfall in most meteorological stations had a decreasing trend and the rainfall trend in the ten stations decreased significantly. while the annual maximum temperature at all stations and the annual minimum temperature in most of them have significantly increased. investigation of land use maps illustrated that the irrigated land area of the basin has increased by a 39% during the study period. according the study’s results, the potential evapotranspiration of the basin has had a significant increasing trend with a rate of 2.54 mm per year. the results indicated that despite the increasing trend of potential evapotranspiration and irrigated land area, the actual evapotranspiration of the basin had a significant decreasing trend with a rate of 2.2 mm per year due to the decrease in rainfall.