ارزیابی عملکرد مدل‌های یک‌بعدی و دوبعدی hec-ras در تعیین پهنه سیلابی رودخانه‌ها

بررسی آمار خسارت سالانه ناشی از وقوع سیلاب‌ها در ایران و جهان بیانگر گستردگی صدمات ناشی از سیلاب به منابع طبیعی و انسانی مناطق مختلف است. تعیین پهنه سیلابی رودخانه‌ها در راستای صیانت از منابع ملی و کاهش خسارات سیل، امکان حفاظت رودخانه در مقابل دست‌اندازی و احداث هرگونه تاسیسات غیرمجاز در آن را فراهم می‌سازد. از این‌رو در تحقیق حاضر به‌منظور ارزیابی قابلیت مدل‌های عددی در شبیه‌سازی پهنه سیلابی رودخانه‌ها بازه‌ای از رودخانه قوشقرای آذرشهر با استفاده از مدل هیدرولیکی دوبعدیhec-ras 5.0.7 و مدل یک‌بعدی hec-ras شبیه‌سازی و مقایسه شد. تغییرات مشخصه‌های هیدرولیکی جریان سیلابی شامل عمق، سرعت در مقاطع عرضی مختلف در مدل‌ها مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که نتایج تراز سطح آب (عمق جریان) مدل دوبعدی hec-ras نسبت به مدل یک‌بعدی، کمترین خطا را در مقایسه با سایر پارامترهای هیدرولیکی جریان سیلابی دارد. مدل دوبعدی hec-ras، بیشترین میزان خطا را در پارامتر سرعت جریان با مدل یک‌بعدی نشان داد. به‌علاوه مدل دوبعدی hec-ras 5.0.7، سطح پهنه سیل‌گیر را 12/46 درصد بیشتر از مدل یک‌بعدی hec-ras نشان می‌دهد که تطبیق پهنه‌های حاصل روی وضع موجود رودخانه و مقایسه با عکس هوایی سال 1346 رودخانه، گویای دقت بالاتر مدل دوبعدی hec-ras در تخمین پهنه‌ سیلابی رودخانه است.

evaluation of the one and two-dimensional hec-ras models' performance in determining flood zone of rivers

the study of annual damage statistics due to floods in iran and the world shows the extent of flood damage to natural and human resources in different regions. determining the flood zone of rivers in order to protect national resources and reduce flood damage provides the possibility of protecting the river from encroachment and the construction of any unauthorized facilities in it. therefore, in the present study, the capability of numerical models in simulating the flood zone of rivers was evaluated in the range of azarshahr qushqura river and the twodimensional hydraulic model hec-ras 5.0.7 and onedimensional hec-ras model were compared. changes in the hydraulic characteristics of the flood flow including depth and velocity of the flow at different cross sections of the models were evaluated. the results showed that the water surface level (flow depth) of the twodimensional model hec-ras compared to the onedimensional model had the lowest error as compared to other hydraulic parameters of flood flow. the twodimensional hec-ras model showed the highest error rate in the flow velocity parameter in comparison to the onedimensional model. the results indicated that twodimensional hec-ras model v5.0.7 determined the surface of the flood zone 12.46 % more than the onedimensional hec-ras model. the confirmation of the resulting zones on the current state of the river and comparison with the river aerial photo of 1346 indicated the higher accuracy of the twodimensional hec-ras model in estimating the flood zone of the river.